[Budujemy sami] Kurniki

[Maxell]

Kurniki

 

Bank zdjęć WB

 

Kurnik należy budować w miejscu suchym, osłoniętym przed powiewami mroźnych wiatrów. Najlepiej tak go usytuować, aby okna mogły wychodzić na południowy-wschód albo południe. Jeśli kurnik nie sąsiaduje z sadem owocowym, gdzie można by wypuszczać drób, trzeba przewidzieć miejsce na wybieg. Wielkość wybiegu zależy od liczby kur, dla których jest przewidziany. Na jedną kurę powinno przypadać 15—20 m²wybiegu. Dla kur każdej rasy urządza się oddzielny wybieg. Kury nie powinny mieć dostępu do szamba. Nie należy lokalizować kurnika na stokach o skłonie północnym i nad budynkami inwentarskimi, zwłaszcza przeznaczonymi dla kóz i świń, które nie mają masywnego szczelnego stropu.

Ustalając wielkość kurnika należy przyjmować następującą obsadę na 1 m²: 3 kury rasy cięższej albo 4 kury rasy lżejszej. Na jedną kurę powinno przypadać 0,60—0,65 m² powierzchni kurnika. Wysokość kurnika powinna wynosić 175—200 cm. (w Polsce zaleca się budowę kurników o wysokości 175 – 240 cm). Najlepiej aby podłoga kurnika miała kształt kwadratowy lub prostokątny, zbliżony do kwadratu. Na 1 m grzędy do spania należy przewidzieć pięć kur.

Kurnik musi być suchy, ciepły i widny. W pomieszczeniu, gdzie kury nocują, temperatura nie powinna nigdy spadać poniżej 2°C (ponieważ stwierdzono, że kury przestają się nieść, jeśli temperatura w kurniku spada poniżej 4⁰C, w Polsce zaleca się aby konstrukcja kurnika umożliwiała utrzymanie w nim stałej temperatury wyższej niż 4⁰C). Kurnik buduje się na podmurówce z drewna, z pustaków, zwykłych cegieł lub płyt izolacyjnych umocowanych na drewnianym szkielecie.

Podmurówkę wykonuje się z betonu 1:6—1:8 (o szerokości od 20 do 25 cm), kamienia (o szerokości 40—50 cm) — dobrze wypalonych zwyczajnych cegieł (o szerokości 30 cm). Podmurówka musi być zagłębiona w grunt przy ścianach drewnianych na 30—50 cm, a przy murowanych na 60—80 cm. W podmurówce drewnianych kurników osadza się stalowe kotwy (ankry) służące do utwierdzenia drewnianej podwaliny. Ściany podmurówki muszą być bezwzględnie zabezpieczone wodoszczelną izolacją, wykonaną najlepiej z papy asfaltowej.

Drewniane ściany osłonowe są wykonane ze szkieletu z krawędziaków albo dyli i obite z obydwu stron deskami łączonymi na wpust i pióro lub płytami lignofolu. Konieczne jest przymocowanie na szkielecie kurnika pod zewnętrznym oszalowaniem arkuszy papy. Zapobiega to przenikaniu deszczu do wnętrza kurnika i przewiewaniu go przez wiatr.

Szczelinę pomiędzy oszalowaniami zewnętrznym i wewnętrznym wypełnia się mieszaniną trocin, najlepiej namoczonych przedtem w mleku wapiennym albo rozrzedzonej plastycznej glinie, a następnie wysuszonych, szklaną watą, miałem torfowym, czystym żużlem, igliwiem, jęczmiennymi plewami, paździerzami itd. Materiały te, oprócz waty szklanej zaleca się wymieszać ze sproszkowanym wapnem w stosunku 10:1—15:1. Do wszystkich materiałów wypełniających dobrze jest dodać jeszcze szklaną stłuczkę, aby zabezpieczyć się przed myszami. Oszalowanie wewnątrz można tylko pobielić (dlatego desek wewnątrz kurnika się nie struże) albo obija się trzciną i tynkuje. Często też wewnętrzne oszalowanie zastępuje się płytami izolacyjnymi, zwłaszcza drewnopochodnymi, które tynkuje się zaprawą wapienno cementową (rys. 55 i 56).

 

 

Aby kury nie obdziobywały tynku, należy do wysokości około 80 cm od podłogi (tj. do tej wysokości, do której kury mogą dosięgnąć), otynkować ściany zaprawą z większą ilością cementu, tj. około 120 kg na 1 m³ zaprawy.

Ściany murowane buduje się z pustaków o grubości 25 lub 30 cm albo z cegieł. Ściany ze zwykłych cegieł wykonuje się jako podwójne, z dwóch ścianek o grubości 14 (12) cm z izolacyjną szczeliną między nimi o szerokości 4 cm. Wewnętrzna ścianka może mieć grubość mniejszą, na ćwierć cegły. Szczelina między ściankami wynosi wówczas 8,5 cm (ze względu na wymagane warunki cieplno-wilgotnościowe w pomieszczeniach dla kur korzystniejsze będzie wykonanie w ścianie szczelinowej wewnętrznej ścianki grubszej, to jest na ½ cegły, a wewnętrznej na ¼. Jeżeli nie przewiduje się zasypki, szerokość szczeliny powietrznej nie powinna przekraczać 8 cm, a odległość między przewężkami 60—70 cm. Ma to na celu przeciwdziałanie powstawaniu ruchu powietrza w zamkniętej przestrzeni szczeliny i wyziębianiu pomieszczeń).

 Na ściany z cegieł pełnych dobrze jest dać izolację cieplną. Na rysunku 57 przedstawiono szczegóły konstrukcyjne różnych ścian kurników.

 

 

Strop w mniejszych kurnikach często tworzy jednocześnie dach. Dlatego krokwie pod spodem należy oszalować deskami lub płytami izolacyjnymi. Lepiej jednak wykonać oddzielnie strop i dach, a przestrzeń pod dachem wypełnić słomą. Kurnik jest wówczas cieplejszy i nie ma obawy, że w zimie strop zawilgnie w miejscach dopływu świeżego powietrza do kurnika. Na belkach stropowych układa się pułap z desek o grubości 18 mm. Podsufitkę wykonuje się 2 desek grubości 12—15 mm albo z obustronnie otynkowanych płyt izolacyjnych. Jeśli na ścianach wykonuje się tynki na trzcinie, należy w taki sam sposób otynkować również strop.

Dach na kurniku wykonuje się zazwyczaj pulpitowy lub siodłowy (Dach pulpitowy ma skłon tylko na jedną stronę. Dach siodłowy ma kalenicę i spad na dwie przeciwległe strony).

Pokrywa się go papą, płytami, płytami falistymi, rzadziej dachówkami zakładkowymi albo innymi (skłon dachu pokrytego papą powinien wynosić przynajmniej 10-15⁰, płytami falistymi 25⁰, a dachówką ok. 40⁰).

Podłoga w kurnikach powinna znajdować się 20—30 cm nad poziomem terenu. Można ją wykonać z cegły, najlepiej dziurawki, ułożonej na płask, żużlobetonu lub desek. Podłogę — bez względu na to z czego się ją robi — powinno się kłaść na podkładzie betonowym (beton 1:7—1:8) o grubości 4—6 cm, ułożonym na podsypce z gruzu ceglanego, żużlu, piasku ze żwirem itp. grubości 20—30 cm, pokrytym papą asfaltową. Jeśli podłoga będzie wykonana z desek, papę należy pokryć warstwą sproszkowanego wapna hydratyzowanego.

Podłogę żużlobetonową pokrywa się gładzią z drobnego żużlu i cementu.

Przed kurnikiem od strony nasłonecznionej zaleca się utwardzenie pasa gruntu cegłami ułożonymi na płask lub wybetonowanie.

Drzwi o wymiarach 70x170—70x185 cm umieszcza się w mniejszych kurnikach najczęściej na bocznej ścianie, jednak nie od strony nawietrznej. Wykonuje się je z dwu warstw desek, między które wkłada się niepiaskowaną papę. Powinny one otwierać się na zewnątrz. Przed wejściem do kurnika dobrze jest wykonać wiatrołap (rys. 58) o szerokości 0,90—1,30 m, który chroni przed zimnem.

 

 

Wiatrołap może być także wykorzystany do wybierania jaj z gniazd położonych przy ścianie przyległej lub jako skład karmy albo ściółki.

Drób z kurnika wypuszcza się otworem wybiegowym o wymiarach 25x30 cm, umieszczonym w tej samej ścianie co okno albo przylegającej do wybiegu. Otwór wybiegowy nie powinien być usytuowany od strony północnej. Zamykany jest on drewnianą zasuwą, którą można założyć tak, że kury mogą ją rano same otworzyć. Dobrze jest osłonić otwór wybiegowy przed podmuchami wiatru drewnianą osłoną (budą). Do otworu wybiegowego kury wchodzą po pochylni z desek lub z betonu albo po schodkach.

Na rysunku 59 pokazano osłonę przeciwwietrzną — wiatrołap wewnątrz kurnika (według J. Jaromila).

 

 

Wiatrołap nie ma daszka, składa się tylko z dwóch albo trzech drewnianych ścian o wysokości na 25—30 cm, które kury przeskakują. Jeśli wewnątrz tych ścian położy się na ziemi słomę lub umocuje siatkę na ramce, kury będą tu czyścić nogi przed wejściem do kurnika.

Na rysunku 60 przedstawiono samoczynne zamknięcie otworu wybiegowego.

 

 

Jest to oszklone okienko zawieszone na lince i bloczkach oraz obciążone przeciwciężarem. Kiedy kura stąpnie rano na uchylną deseczkę umocowaną przed otworem, obniży się pod obciążeniem jej koniec, co tym samym spowoduje ześlizgnięcie się stalowego języczka umocowanego na trójkątnej drewnianej konsolce w górnym brzegu okienka. Umożliwi to podniesienie się zasuwy.

Okna umieszcza się w kurniku od strony południowo-wschodniej lub południowej. W pomieszczeniach adaptowanych na kurniki musimy się niekiedy zadowolić, jeśli nie można inaczej, także stroną wschodnią lub zachodnią. Ogólna powierzchnia okien powinna wynosić od 1/5 do 1/6 powierzchni podłogi kurnika. Powinny one być umieszczone od 30 do 50 cm nad podłogą. Ponieważ okna służą nie tylko do oświetlenia, ale i wietrzenia, dlatego górna ich część musi być przystosowana do otwierania, tak aby można ją było uchylić górną krawędzią do wewnątrz albo dolną na zewnątrz. Okna wykonuje się z drewna. Są one dzielone poprzeczkami (szprosami) na mniejsze części. W miejscach, nie osłoniętych lub wyżej położonych należy oszklić okna podwójnymi szybami, w innych wypadkach wystarczą szyby pojedyncze. Od zewnątrz okna powinny być chronione drucianą siatką o 2 cm oczkach. Siatkę należy umieścić w otworze okiennym w taki sposób, aby pozostawała w nim także w lecie, kiedy skrzydła okienne wyjmuje się do wietrzenia.

Wietrzenie kurników jest konieczne. Nie może jednak w czasie wietrzenia powstawać przeciąg. Do mniejszych kurników z pulpitowym dachem, który jednocześnie tworzy strop, wprowadza się powietrze z zewnątrz jedną, dwiema lub więcej szczelinami między krokwiami w niższej części kurnika. W podsufitce pozostawia się szpary między deskami, którymi rozproszone i częściowo ocieplone powietrze przedostaje się do wnętrza. Odprowadzanie powietrza odbywa się przez szpary w podbiciu stropu w wyższej części kurnika. Kury siedzące na grzędach nie mogą być narażone na zimny powiew, dlatego nad grzędami należy dać strop otrzcinowany i otynkowany albo obłożony otynkowanymi płytami izolacyjnymi. Otwory nawiewne i wywiewne wykonane są w podbiciu okapów i są opatrzone drucianymi siatkami albo też drewnianymi zamykającymi klapkami lub zasuwkami.

Kurniki ze stryszkiem i szczelnym stropem wietrzone są za pomocą otworów nawiewnych osłoniętych skrzyneczkami umieszczonymi pod pułapem — którymi wprowadza się z zewnątrz świeże powietrze — oraz pionowych kanałów wywiewnych wystających aż ponad dach na 20—40 cm — którymi odprowadza się z kurnika zużyte powietrze. Wlot do kanału znajduje się pod pułapem i jest zamykany klapą. Świeże powietrze wprowadza się także otworami wentylacyjnymi w ścianach i otwieranymi częściami okien. W lecie wietrzy się kurnik całymi oknami.

Do wyposażenia kurnika należą grzędy z podgrzędą, gniazda, karmidła, poidła i grzebalisko. Urządzenia te ze względu na konieczność czyszczenia nie powinny być umocowane na stałe.

Grzędy (rys. 61) umieszcza się najczęściej w tylnej ścianie kurnika, to jest naprzeciw okien, na wysokości 100— 125 cm nad podłogą.

 

 

Pierwsza grzęda powinna być oddalona od ściany o 22—28 cm, następne umieszcza się w odstępach 35—40 cm. Grzędy wykonuje się z łat o przekroju 5x4—6x5 cm, których górne krawędzie są zaokrąglone. Łaty te przymocowuje się na stałe do odchylonej grubszej poprzecznej płatwi z zawiasami albo układa luźno na niechybotliwej poprzecznej desce. Podczas czyszczenia podgrzędy uchylne grzędy podnosi się i przymocowuje haczykiem do stropu. Luźne grzędy wyjmuje się po prostu z wrębu (nacięcia) i układa przy ścianie, by nie przeszkadzały. Na rysunku 62 pokazano sposób umocowania grzęd wg pomysłu J. Buresa.

 

 

Zapewnia on łatwe rozbieranie i czyszczenie grzęd.

Grzędy powinny być oddalone od okien co najmniej o 1 m.

Pod grzędami, około 20—27 cm, znajduje się podgrzęda. Wystaje ona do przodu poza skrajną grzędę na długość około 20 cm. Wykonuje się ją z desek grubości 20 mm, ułożonych z niewielkim spadkiem do przodu w kierunku prostopadłym do grzęd, aby pomiot kurzy można było łatwiej zeskrobywać. Podgrzęda spoczywa na balikach podpartych według potrzeby słupkami co 2—3 m lub też przymocowanych do ścian. Najlepiej, aby podgrzęda składała się z kilku części. Łatwiej wtedy ją wyjmować w celu dezynfekcji. Poszczególne części powinny mieć długość 0,70—1,00 m. W samodzielnym pomieszczeniu nocnym podgrzędy nie wykonuje się.

Gniazda mogą być zwyczajne i kontrolne, służące do kontroli nieśności. Zwykłe gniazda są od przodu otwarte. Szerokość ich wynosi 25—30 cm, a głębokość 30—35 cm. Gniazda kontrolne są zamknięte, tak aby kura nie mogła opuścić gniazda bez pomocy osoby obsługującej kurnik (rys. 63).

 

 

Szerokość ich ma od 32 do 35 cm, a głębokość i wysokość 35—38 cm. Gniazda ustawia się w rzędy, najlepiej przy ścianie, aby nie przeszkadzały. Pozwala to również zaoszczędzić materiału, ponieważ nie trzeba wykonywać tylnej ścianki gniazd. Jaja można także wybierać przez otwór w ścianie z zewnątrz (z dworu) albo z korytarza, bez wchodzenia do środka kurnika. Przeważnie umieszcza się gniazda w dwóch kondygnacjach. Nie stawia się ich bezpośrednio na podłodze, lecz na ławce albo konsolce, na wysokości 40—50 cm nad podłogą.

Przed gniazdem umieszcza się półkę z listew albo desek o szerokości od 18 do 20 cm, opartą na drewnianych konsolkach. Półka ułatwia kurom wejście do gniazd. Aby kury nie siadały w nocy na gniazdach, można półki te podnosić do góry montując je w tym celu na konsolkach na zawiasach. Z tego też powodu górne gniazda nakrywa się ukośnym daszkiem. Wejście na półkę, podobnie jak na grzędy, ułatwia, zwłaszcza cięższym kurom, drewniana pochylnia z przybitymi listewkami.

Do budowy gniazd używa się desek o grubości 18 mm. Zamknięcie gniazda kontrolnego wykonuje się zwykle z dwóch cienkich deszczułek. Można też wykonać je ze sklejki, blachy aluminiowej lub tworzyw sztucznych. Górna deszczułka, o szerokości od 12 do 15 cm i nieco krótsza niż szerokość otworu wejściowego przymocowana jest zewnątrz do nadproża w otworze paskiem skóry. Dolna deszczułka, o szerokości od 8 do 9 cm, złączona jest na wewnętrznej stronie z górną deszczułką również za pomocą skórzanych pasków (pełniących rolę zawiasów). Aby deseczka ta nie wypadła z gniazda, musi być o 3—4 cm dłuższa niż szerokość otworu. Pod spodnią deszczułką powinna zostać w otworze szpara szerokości od 1 do 1,5 cm. Ustalając liczbę gniazd należy przewidzieć jedno gniazdo zwyczajne na pięć kur i jedno kontrolne na trzy kury.

Wspólne gniazda przeznaczone dla kilku niosek na raz wykonywane są niekiedy tam, gdzie nie kontroluje się indywidualnej nośności kur. Są to skrzyneczki na czterech nóżkach, z ukośnym daszkiem i otworem wejściowym o wielkości 20x30 cm, umieszczonym na brzegu bocznej ściany gniazda. Przy tylnej, czasem przedniej ścianie usytuowany bywa korytarzyk o szerokości 20 cm, oddzielony deską od przestrzeni przeznaczonej do znoszenia jaj, z podwyższoną, wyjmowaną podłogą z drucianej siatki.

Karmę zadaje się kurom do karmideł. Sporządza się je z drewna, ocynkowanej blachy lub kamionki.

Karmidła ustawia się w kurniku jako wolno stojące (rys. 64, 65) albo przy ścianach (rys. 66), na wysokości od 35 do 45 cm nad posadzką.

 

 

Karmidła wolno stojące są przeważnie dostępne z obu stron. Na jeden metr bieżący karmidła przewiduje się od pięciu do sześciu kur, jeśli karmi się je karmą wilgotną, a od dziesięciu do dwudziestu kur przy karmieniu karmą suchą. Jeśli karmidło jest dostępne z obu stron, obliczoną w ten sposób długość zmniejsza się o połowę. Karmidła umieszczone wyżej zaopatrzone są w ławki z żerdzi albo desek. Nad karmidłem daje się ukośny daszek, aby kury na nim nie siadały. Można też nad karmidłem umieścić obracającą się deseczkę. Karmidła przeznaczone do karmienia na wybiegu pokazano na rysunkach 67 i 68.

 

 

Na zieloną karmę sporządza się karmidła opatrzone drucianą kratką albo plecionką z ocynkowanego drutu z okami o wielkości od 6 do 7 cm (rys. 69 i 70).

 

 

Poidła umieszcza się także na wysokości od 40 do 45 cm nad posadzką i, jeżeli tylko to możliwe, obok karmideł. Są to przeważnie naczynia blaszane lub ze sztucznego tworzywa, w różny sposób umocowane (rys. 71, 72 i 73).

 

 

Dla dziesięciu do piętnastu kur wystarczy poidło o pojemności od 13 do 15 litrów.

W celu podniesienia nośności w zimie dodaje się nioskom do pożywienia kiełkujący owies. Podkiełkowuje się go w skrzynkach o wysokości około 6 cm z dnem z gęstej ocynkowanej siatki.

W kurniku można urządzić kurom tzw. grzebielisko. Jest; to niska skrzynia o wysokości około 20 cm, zbita z desek grubości 18 lub 22 mm, czasem obita blachą, napełniona mieszaniną drobnego piasku z popiołem (najlepiej ze spalonego drewna) i wapnem lub torfem. Dla 20—25 kur wystarczy skrzynka o wymiarach 80x100 cm. Skrzynkę należy umieścić w miejscu dobrze oświetlonym słońcem, najlepiej pod okapem na wybiegu.

Grzebielisko można także wydzielić na zewnątrz przy kurniku. Od północnej i zachodniej strony trzeba go osłonić prostą ścianą z desek, z pozostałych stron jest ono ogrodzone drucianą siatką albo w ogóle nie jest ogrodzone. Z kurnikiem grzebielisko jest połączone otworem wybiegowym (rys. 74).

 

 

W czasie niepogody kury brudzą sobie nogi błotem i zanieczyszczają podściółkę w kurniku oraz jajka. Aby temu zapobiec, daje się przed otworem wejściowym drewniany lub druciany ruszt.

Lepiej wyposażone kurniki mają jeszcze specjalne pomieszczenie do wychowu kurcząt (wychowalnię). Jest ono zabezpieczone dobrze przed zimnem, czasem nawet ogrzewane. W pomieszczeniu służącym do wychowu kurcząt umieszcza się sztuczną kwokę, ogrzewaną prądem elektrycznym, naftą, węglem itp.

Sztuczna kwoka składa się z ogrzewalni i wybiegu. Na jedno kurczę przypada 50 cm² ogrzewalni i 100 cm² wybiegu. Wychowalnia na 25 kurcząt powinna mieć powierzchnię równą 1 m². Przy hodowli na mniejszą skalę można wykonać sztuczną kwokę we własnym zakresie. Składa się ona z dwóch skrzyneczek z grubych desek — jednej przeznaczonej na ogrzewalnię (dla 50 kurcząt ma ona wymiary 50x50 cm), a drugiej na wybieg (o wymiarach 50x100 cm dla 50 kurcząt). Obie skrzynki powinny mieć wysokość od 25 do 30 cm. Jedna ściana jest wspólna i wyposażona w otwór z zasłoną z cienkich drewnianych listewek (rys. 75).

 

 

Wieko ogrzewalni trzeba częściowo oszklić i tak wykonać, aby można było je otwierać. Świeże powietrze wprowadza się poprzez otwierane okienko albo kilka otworów w wieku. Do ogrzewania służą żarówki z kloszem kapeluszowym lub grzejnik umocowany na środku wieka. Dla małej liczby kurcząt wystarczy żarówka o mocy 20 W, dla pięćdziesięciu kurcząt potrzebna już od 40 do 60 W. Narożniki ogrzewalni powinny być zaokrąglone. W tym celu umocowuje się tam paski twardszej papy.

Na skrzyneczce przeznaczonej na wybieg umieszcza się wieko z siatki drucianej rozpiętej na ramie, aby starsze kurczęta nie mogły z niego wylatywać. Kurczęta karmi się i poi na wybiegu.

Na rysunku 76 pokazano w przekroju prostą sztuczną kwokę.

 

rysunek.76

 

Na środku skrzyneczki z desek bez wieka są postawione dwie połączone ze sobą cegły (które przedtem należy ogrzać), a na nich jest umieszczony kapelusz ze sztywnej papy w kształcie stożkowego płaszcza. Na obwodzie kapelusza są umocowane zasłonki z kawałków materiału, które utrzymują ciepło pod kapeluszem i nie przeszkadzają kurczętom wychodzić i wchodzić do wnętrza. Rysunek 77 przedstawia rozwiązanie podobne, zamiast cegieł są tu użyte słoiki po ogórkach, napełnione ciepłą wodą (zarówno ogrzane cegły, jak i słoiki napełnione wodą traktowane są jako akumulatory ciepła. Jest to urządzenie prymitywne, kłopotliwe w obsłudze, dające zmienną w czasie ilość ciepła. Z tych też względów nie zaleca się stosowania takich urządzeń przy odchowie jednodniówek).

 

 

Otwór w ścianie skrzyneczki umożliwia przechodzenie kurczętom do następnej umieszczonej obok skrzyneczki, która służy im za wybieg. Ostatnio używa się zamiast sztucznych kwok lamp podczerwieni zawieszonych na stropie wychowalni.

Główne pomieszczenie w wychowalni jest oddzielone od korytarza ścianą z drucianej siatki, a jego podłoga jest podwyższona o około 40 cm.

Dla opierzonych kurcząt urządza się oddzielny kurnik z wybiegiem lub przenośne albo ruchome wychowalnie (nazywane także domkami kolonijnymi), o nieskomplikowanym kształcie i konstrukcji.

Można także wykonać w gospodarstwie większe ruchome domki (kurniki przewoźne), którymi można zawieźć wszystkie kury na pastwisko na pole, łąkę albo do ogrodu (rys. 78).

 

 

Domki takie mają ściany pionowe i najczęściej dach siodłowy. W domkach mniejszych ze względów oszczędnościowych nieraz obie powierzchnie dwuspadowego dachu tworzą jednocześnie boczne ściany. Dach może być także pulpitowy albo odcinkowy utworzony z szerszych desek oberżniętych w górnej części do kształtu łuku i oszalowanych. Większy domek umieszczony jest na podwoziu o czterech kołach, z których przednia para jest obrotowa (do Sterowania). Mniejszy kurnik ma najczęściej tylko jedną parę kół umieszczonych za środkiem ciężkości. Rozstawienie kół dopasowuje się do szerokości drogi prowadzącej na pole. Przy szerszych drogach koła umieszcza się po bokach kurnika, przy węższych, zwłaszcza z wyjeżdżonymi koleinami, koła umieszcza się pod spodem kurnika. Pamiętać należy o tym, że jeśli koła mają zbyt dużą średnicę, kurnik jest zbytnio wzniesiony nad ziemią i łatwiej może się wywrócić (punkt ciężkości znajduje się wysoko).

Ponieważ w zimie nie przewozi się kurnika na pole, a kury potrzebują stosunkowo dużo świeżego powietrza, zazwyczaj nie wykonuje się w ruchomym kurniku okien, lecz tylko otwory opatrzone gęstą drucianą siatką i opuszczanymi okiennicami z desek. Otwory te umieszcza się przeważnie w górnej części jednej z bocznych ścian. W spodniej części tej ściany wykonuje się otwory z opuszczonymi okiennicami, służące do usuwania pomiotu z kurnika. Jeśli nie ma specjalnego otworu wyjściowego, wypuszcza się tędy kury.

Deski podłogi należy ułożyć z niewielkim nachyleniem w kierunku otworów przeznaczonych do czyszczenia, aby łatwo można było zgarniać odchody. Niektórzy hodowcy doradzają, aby podłogę wyłożyć wykładziną podłogową, np. linoleum. Nad podłogą na wysokości od 35 do 40 cm znajdują się grzędy położone swobodnie na poziomych belkach przybitych do ścian w odległości około 30 cm od siebie. Na tylnej albo bocznej ścianie, po zewnętrznej stronie, umocowuje się gniazda w jednym, dwóch lub trzech rzędach, jeden nad drugim. Są one dostępne dla kur od wewnątrz przez otwory w ścianie, a dla hodowcy od zewnątrz. W otworze wejściowym, znajdującym się w ścianie lub podłodze, umieszcza się ukośną drabinkę z deseczek i listewek.

Drzwi kurnika najlepiej jest umieścić w przedniej ścianie. Powinny one mieć szerokość od 50 do 70 cm, a wysokość wg możliwości. Wysokość przewoźnego kurnika nie musi mieć wysokości człowieka, wystarczy również wysokość mniejsza, czyszczenie bowiem odbywa się z zewnątrz kurnika. W kalenicy dachu niekiedy wycina się otwór służący do wietrzenia, opatrzony siatką. Należy pamiętać o tym, że w kurniku nie może być przeciągu.

Szkielet konstrukcyjny kurnika przewoźnego musi być wykonany dokładnie i dobrze usztywniony. Najczęściej do jego budowy używa się krawędziaków o grubości 6x6 i 6x8. Szalowanie wykonuje się z desek o grubości od 1,8 do 2,2 cm.

Do odchowywania kurcząt opierzonych od 6 do 8 tygodni do dojrzałości służą specjalne budki. Powinny one być lekkie, o prostej konstrukcji, tanie i tak wykonane, aby je można było przenosić i przewozić na wozie. Najczęściej wykonuje się budki bez pionowych podłużnych ścian (w kształcie siodłowego daszku) lub z niskimi ścianami podłużnymi (rys. 79). Rzadziej wykonuje się budki z dachem pulpitowym z niższą podłużną ścianą pionową u okapu albo i bez tej ściany, a także z niesymetrycznym daszkiem siodłowym.

Budka powinna mieć następujące wymiary: szerokość od 120 do 170 cm, długość od 150 do 200 cm, a wysokość od 110 do 190 cm. Aby karmidła przy budce były chronione przed deszczem, daszek wystaje nieraz poza przednią lub boczną ścianę. Podłogę wykonuje się z desek lub drucianej siatki umieszczonej od 15 do 30 cm nad ziemią. W budce może także w ogóle nie być podłogi. Na wysokości od 15 do 20 cm nad podłogą (albo nad ziemią) umieszczone są poziome grzędy z listewek o szerokości 8—10 cm. Na wąskich grzędach kurczęta przy siedzeniu krzywiłyby sobie mostki. Osie grzęd są oddalone od siebie o 25—30 cm. Jeśli w budce nie ma dostatecznej ilości światła, wykonuje się okienko w daszku (dotyczy to głównie takich budek, jak na rysunku 79).

 

 

Drzwiczki przeważnie umieszcza się w przedniej ścianie. Mają one szerokość od 40 do 70 cm i dowolną wysokość. W jednej ze ścian robi się też otwór wybiegowy, a niekiedy także i drugi otwór o średnicy 18 cm, służący do podawania z budki schwytanych kurcząt.

Bardzo ważne jest wietrzenie w budce, dlatego całą przednią ścianę albo przynajmniej drzwiczki, a czasem także część ściany nad nimi, wykonuje się z gęstej drucianej siatki o małych oczkach. W ostatnim przypadku z siatki wykonuje się także górną część przeciwległej ściany. Otwór wentylacyjny wykonuje się także w kalenicy daszku (rys. 80).

 

 

Do przenoszenia budki służą uchwyty w obu przeciwległych ścianach. Wykonuje się je z kilku wystających krawędziaków, ewentualnie desek oszalowania.

Aby budka mogła służyć także dla najmłodszych kurcząt, umieszcza się w niej źródło ciepła (lampę podczerwoną lub grzejniki) w wydzielonej części przylegającej otworem do pozostałego chłodniejszego pomieszczenia. Taka budka musi być dobrze zabezpieczona przed przenikaniem chłodnego powietrza z dworu (np. oknami), przez wykonanie ścian z desek łączonych na wpust lub półwpust). Musi mieć także zawsze podłogę (rys. 80). Jeśli przewiduje się wyprowadzanie kur na pastwisko aż do czasu, kiedy już znoszą jajka, trzeba pamiętać o wyposażeniu budki w gniazda.

Szkielet budki sporządza się z drewna (tyczek, krawędziaków) i obija go deskami. Najlepsza jest taka konstrukcja, która umożliwia szybkie rozebranie ścian w celu przechowania budki przez zimę. Należy zadbać o to, aby budka była dobrze zabezpieczona przed szkodnikami. W tym celu daszek pokrywa się papą. Ponieważ przy przenoszeniu i transporcie papa ulega nieraz uszkodzeniu, stosuje się także pokrycie z desek na zakład (rys. 80a). Zamiast podłogi z desek może być też podłoga z drucianej siatki z umieszczoną pod spodem wysuwaną szufladą (rys. 81).

 

 

 

Autor: Vaclav Tajovsky

Dla potrzeb portalu wedlinydomowe.pl opracował Maxell

Edytowane 23 Lutego 2017 przez Maxell