Praktyczne wskazówki dla hodowców świń, rok 1928

[Maxell]

Jeden z rozdziałów bardzo dobrej książki:

 

 

IV. TUCZENIE.

 

Sposób tuczenia świń musi być w zupełności zastosowany do tego, jakiego rodzaju produkt handlowy chcemy z tucznika otrzymać. Jeśli chodzi o wyrób trwałej wędliny, to można rozpocząć tuczenie dopiero wtedy, kiedy świnie są wyrośnięte, a włókno w mięsie osiągnęło jędrność i ścisłość; w takich też warunkach można otrzymać słoninę ścisłą, topką i grubą.

W kraju tak biednym, jak Polska, ludność robotnicza spożywa głównie słoninę, wędzonkę i kiełbasę, natomiast bardzo mało mięsa świeżego i nie stawia co do jego gatunku prawie żadnych wymagań. Zdarza się też często, przy dużym jednakże popycie, że rzeźnicy „dobijają" sztuki beznadziejnie chore, i bez względu na to, czy mięso ich jest jeszcze zdatne do użytku, czy też, jak to często bywa — zgangrenowane, lub wychudzone doszczętnie, ludność małych miasteczek, osad i wsi spożywa wyroby z tego mięsa. Dopóki też, stan, zamożności i oświaty, a zatem i powiększenie potrzeb u polskiego ludu znacznie się nie wzmoże, dopóty musimy się liczyć z zapotrzebowaniem miejscowem i produkować pewną ilość t.zw. ciężkiego towaru. Po części pokryją to zapotrzebowanie stare, wybrakowane maciory, na ciężki towar wypadnie jeszcze przez czas jakiś wypasać i duże wieprze, dążąc jednak stale do tego, żeby stopniowo przechodzić do bicia sztuk młodszych i mniej wypasionych, co się rolnikowi daleko lepiej opłaca. Rzeźnicy płacą wprawdzie za ciężki towar nieco drożej, ale wymagają zato grubej słoniny, której wyprodukowanie jest bardzo drogie.

Świnia, z której ma być wyrabiana trwała wędlina, najlepsza będzie z rasy polskiej, albo skrzyżowanej z angielską białą lub niemiecką uszlachetnioną; takie krzyżówki wyrastają na duże sztuki o mięsie ścisłem. W młodości konieczne jest obfite żywienie prosiąt, aby przy ciągłym ruchu, przyczyniającym się do rozwoju jędrnych, silnych muskułów, odpowiednio wyrosły. Od 3 — 4 miesięcy świnie mogą iść na pastwisko i żywić się przeważnie zieloną paszą, w zimie plewami — z dodatkiem okopowych. Po skończeniu roku, lub później, idą na wypas i dają mięso ścisłe, nieprzerastałe i grubą słoninę. Karmienie odbywa silę 4 razy na dzień (w zimie przy świetle), w równych odstępach czasu, zawsze o jednej porze. Całe tuczenie dzieli się na 3 okresy.

 

PRZYKŁADY TUCZENIA.

 

I okres (zwykle w lecie) — rozpychanie zielskiem z sutym dodatkiem pomyj, osypki, okopowych:, nie dłużej jednak — niż 3 tygodnie. Na 100 kilogramów żywej wagi liczy się przeciętnie: osypki 1 kg., ziemniaków 4 kg., albo buraków i t. p. okopowych 6 kg. Zamiast pomyj można dawać serwatkę.

W chwili rozpoczęcia tuczenia waży się karmiki, poczem co tydzień należy ważenie powtarzać. Przyrost powinien wynosić conajmniej 1 kg. na każde 4 jednostki kilogramowe paszy. Obliczamy to w ten sposób:

 

Przykład.

 

1 września rozpoczęto pasienie wieprza wagi 120 kg, który otrzymuje:

osypki 1.2 kg. = 1.2 jednostki duńskiej

buraków 12 „ = 1.2 -"-

serwatki 8 „ = 0.7 -"-

zielska 8 „ = 0.8 -"-

łącznie 3.9 jednostek duńskich

Ponieważ zaś na wyprodukowanie 1 kg. mięsa i tłuszczu trzeba 3 — 4 jednostek karmowych, to znaczy, że dziennie powinno przyrastać na wadze około 1 kg., a przez 30 dni — około 30 kg. Przyrasta jednak zazwyczaj więcej.

 

II okres. W drugim okresie połcie sadła w jamie brzusznej i około kiszek już się zaczęły wytwarzać; ruch kiszek staje się powolniejszy, apetyt skutkiem tego zmniejsza się, gdyż kiszki opróżniają się wolniej i uczucie głodu powstaje nie tak szybko; dlatego należy już rozpocząć właściwy okres tuczenia, stopniowo odrzucić zielsko i przejść na tak zwane ciasto, t. j. ziemniaki parowane i tłuczone, zmieszane z osypką, przyczem, dla pobudzenia trawienia, dobrze jest dodać nieco tłuczonych węgli drzewnych.

Żywienie 4 razy na dzień; na pół godziny przed jedzeniem, lub w godzinę po jedzeniu — picie oddzielnie. Na każde 100 kg. wagi tucznika należy dawać 11/4 kg. osypki i 4 — 5 kg. ziemniaków. Najlepsze osypki: jęczmienna (daje wyborne mięso), owsiana i żytnia; dodatek śruty kukurydzowej przyśpiesza utuczenie. Dobry stosunek zboża na śrutę jest: 40 kg. owsa. 80 kg. żyta, 20 kg. kukurydzy, albo 50 kg. jęczmienia i 50 kg. otrąb żytnich, albo 50 kg. otrąb pszennych i żytnich, 50 kg. owsa, 50 kg. kukurydzy. Napój, jak wyżej: dobre, niezbyt słone pomyje, albo serwatka.

 

Przykład.

 

Wieprz, uprzednio podtuczony, ważył 1 października 150 kg. Otrzymuje dziennie:

osypkii 2 kg. = 2 jednost. karmowym

ziemniaków 8 -"- = 1.8 -"-

serwatka" 8 -"- = 0.7 -"-

łącznie 4.5 jednostek karmowych

 

Czyli, że przyrost dzienny powinien wynosić w tym okresie przeszło 1 kg. dziennie.

Ten okres trwa nie dłużej, niż 3 tygodnie; przez ten czas powinno przyrosnąć na wieprzu około 21 kg., czyli, że wieprz waży w końcu drugiego okresu 150 + 21 = 171 kg.

 

III Okres. Kiszki są już mocno obrośnięte sadłem, apetyt zmniejsza się widocznie; należy dawać paszy mniej, ale w coraz lepszym gatunku, pożądane wprowadzanie zmian dla pobudzenia apetytu; dodatek raz na tydzień proszku: ½ łyżeczki antymonu (antimordum crudum), oddziaływa dobrze na trawienie. Zmniejszamy ilość ziemniaków, natomiast pożądany jest dodatek grochu, stanowiącego paszę bardzo treściwą i pożywną. Wprawdzie groch byłby korzystny w II-im okresie, gdyż daje dobry przyrost mięsa, ale zwykle stanowi paszę drogą, lepiej wilec krócej go skarmiać. Groch zwyczajny można z korzyścią zastąpić peluszką (tańsza); albo bobikiem. Karmik dostaje wtedy 3 razy dziennie ciasto lub gęstą papkę i 1 - 2 razy na dzień gotowany lub moczony groch (zależnie od tego. w jakiej formie chętniej go spożywa). Na ciasto bierzemy, na każde 100 kg. żywej wagi 1i1/2 kg. osypki i 3 kg. ziemniaków, oprócz tego 1/2 kg. grochu.

 

Przykład.

Wieprz, uprzednio podtuczony, ważył 21 października 171 kg., otrzymuje dziennie.

osypki 2 kg. = 2.0 jednostek karmowych

ziemniaków 5 -"- = 1.1 -"-

grochu 0.8 -"- = 0.8 -"-

serwaitki 8 -"- = 0.7 -"-

łącznie 4.6 jednostek karmowych

Czyli, że przyrost dzienny powinien wynosić w tym okresie przynajmniej 1 kg.; dopasanie trwa 3 tygodnie; - przez ten czas zatem przybywa około 21 kg., czyli, że po 10-ciotygodniowem tuczeniu wieprz powinien ważyć około 192 kg.

Przykład powyższy dowodzi, że nawet przy niskich cenach świń, ale starannem żywieniu tuczników, tuczenie wytrzymuje rachunek, z tem wszakże zastrzeżeniem, żeby nigdy nie przeciągać zbyt długo tuczenia.

 

P r z y k ł a d.

Wieprz wagi 138 kg. dał przyrostu:

w I okresie tuczenia 30 dni — 33.5 kg.

w II „ „ 20 „ - 19 „

w III „ „ 20 „ - 17 „

ceny żywca były niskie;,

więc przedłużono tuczenie o 20 dni — 9.5 „

przedłużono je jeszcze o 10 dni — 1.6 „

Jak widać, wieprz w ostatnim miesiącu przyniósł stratę, pomimo, że słonina zgrubiała i cena podniosła się nieco na kilogramie.

Powyższy sposób tuczenia stosuje się nietylko do wieprzów, specjalnie na; ten cel chowanych, ale zarówno do macior starszych, wybrakowanych i sztuk młodych, przyczem najlepszy gatunek mięsa i najmniejszą stratę na wadze dają maciorki kastrowane, czyli mniszone:, po nich idą wieprze, dalej maciory wybrakowane i wreszcie, jako najgorsze, stare, wybrakowane knury.

Co się tyczy rasy, to najlepszą słoninę i najtwardsze mięso, mniej smaczne na świeżo, ale dające trwały wyrób, otrzymuje się ze świń polskich, lub innych ras nieuszlachetnionych; po nich idzie krzyżówka polskich ze szlachetnemi, dalej niemiecka uszlachetniona, np. westfalska lub mniśnieńska i t. p., wreszcie, najmniej trwały wyrób, najrzadszą słoninę, ale najsmaczniejsze mięso świeże i najdelikatniejsze szynki i kiełbasy otrzymuje się ze świń angielskich czystej krwi.

Wraz ze wzrostem zamożności, zwiększają się również wymagania i potrzeby; w początku rozdziału o tuczeniu wspomniałam, że u nas biją najwięcej wieprzów na słoninę i półtrwałą wędlinę, w Niemczech zwiększa się już zapotrzebowanie świeżego, wyborowego mięsa, w Anglji zaś, wymagania co do gatunku mięsa są tak wygórowane, że mięso twarde jada wyłącznie najuboższa ludność, natomiast robotnik, pracujący i zarabiający dobrze, musi mieć na stole codziennie delikatny „baecon" (boczek), albo soczysty ,,ham" (szynkę).

 

Autorka posiadała hodowlę świń i ksiązka opiera się wyłącznie na jej własnych doświadczeniach w chowie i tuczu.

 

Tekst podałem w oryginale. Postaram się, by książka w całości znalazła się na forum. Jest naprawde ciekawa.

[grizzly]

...Postaram się, by książka w całości znalazła się na forum. Jest naprawde ciekawa...

Tak, to jest PRAWDZIWY HIT! :clap: :clap: :clap:

[pis67]

Jeden z rozdziałów bardzo dobrej książki:

Dobra i aktualna to ona była niespełna 100 lat temu.

 

Tak, to jest PRAWDZIWY HIT

Tak hit historyczny, bo skąd rasy do tego tuczu wziąć obecnie, o rwaniu zielska na paszę nie wspomnę.

[Wujaszek Tom]

Mirku czy można poprosić o stronę 14 i 15 tego wydania.Rysunek 4 i 5 wart pokazania.

[Maxell]

Proszę bardzo

 

[Todek]

O kurcze, ale mięcha. :grin: A jaka byłaby polędwica na a'la parmeńską. :grin: