Maxell

Miro zakłada piramidę.

KUCHNIA WIELKOPOLSKA Pod wieloma względami kuchnia wielkopolska przypomina kuchnię śląską. O odrębności jej zadecydował XIX wiek, kiedy to dominującą rolę w kuchni wielkopolskiej zaczęły odgrywać ziemniaki, zwane tutaj pyrami. Potrawy sporządzane z ziemniaków oraz mąki były podstawą pożywienia, mniej jadano mięsa i ryb. Jedną z najbardziej popularnych potraw stała się zupa z ziemniaków, zwana „ślepe ryby” albo „rzadkie pyrki”, która na wielkopolskich stołach pojawia się do dziś. Często podawane na obiad były i są nadal podawane pyry z gzikiem czyli ziemniaki z białym serem przyrządzanym ze śmietaną i drobno pokrojoną cebulą lub szczypiorkiem. Równie popularne są nadal placki ziemniaczane - plyndze oraz pokrojone na ukos kluski z ziemniaków i mąki zwane do dzisiaj szagówkami. Poznaniacy zajadają się okrągłymi kluskami z surowych ziemniaków - kulankami, czy najbardziej popularnymi pyzami drożdżowymi, zwanymi też kluchami na łachu lub parowcami, które gotuje się na parze i podaje zamiast ziemniaków do mięs i sosów. Z pyzami i „modrą” kapustą (tj. czerwoną) gospodynie najczęściej podają pieczoną kaczkę nadziewaną jabłkami. Jako przystawkę serwuje się galaretkę z mięsa, czyli po prostu zimne nóżki, zwane galartem. Deser, podwieczorek lub drugie śniadanie, nic nie zastąpi szneki z glancem - drożdżówki, a 11 listopada na św. Marcina nie ma Poznaniaka, który nie zajadałby się rogalami świętomarcińskimi, nadziewanymi masą migdałowo- orzechową na bazie białego maku. Jeśli już o deserze mowa, to nie sposób pominąć babki poznańskiej oraz faworków podawanych głównie w tłusty czwartek. ŚLEPE RYBY (ZUPA ZIEMNIACZANA) 15 dag mięsa wołowego 15 dag mięsa wieprzowego ½ kg ziemniaków cebula marchewka pietruszka kawałek selera por łyżka margaryny 1-2 łyżki mąki majeranek pieprz sól Mięso umyć, zalać litrem wody i ugotować do miękkości. Warzywa oczyścić, poszatkować, dodać do mięsa. Posolić i gotować jeszcze 20-25 minut, odcedzić. Obrane i opłukane ziemniaki pokroić w talarki, włożyć do wywaru i ugotować. Obraną cebulę drobno pokroić i podsmażyć na tłuszczu, dodać mąkę. Tak przygotowaną zasmażkę wlać do zupy, dodać pokrojone mięso i ugotowaną włoszczyznę. Przyprawić do smaku pieprzem, majerankiem i solą. ZUPA Z DYNI 30 dag dyni 2-3 ziemniaki 3 cebule szklanka groszku konserwowego ½ szklanki mleka łyżka masła 2 łyżki posiekanej natki pietruszki pieprz sól Ziemniaki i cebulę obrać, opłukać, pokroić i zalać wrzącą, posoloną wodą. Dynię obrać ze skóry, oczyścić z pestek, pokroić i ugotować z dodatkiem połowy masła. Lekko przestudzić, zmiksować, dodać groszek, a gdy zawrze, od- szumować. Dodać gorące mleko i pozostałe masło. Doprawić solą i pieprzem, podawać posypaną posiekaną natką. ZUPA „NIC” ½ szklanki mleka 3 jajka 10 łyżek cukru cynamon Żółtka wlać do mleka, gotować ciągle mieszając do zgęstnienia, dodać cynamon. Z białek ubić pianę, wsypać parę łyżek cukru, szczyptę cynamonu, wymieszać lekko i kłaść łyżką małe porcje na gorące mleko. Obgotować je krótko z obu stron. Kłaść porcje białka na talerze i zalać wystudzoną zupą. CZERNINA pęczek włoszczyzny (bez kapusty) 10 dag żeberek wieprzowych 3 szklanki krwi z kaczki 2 jabłka 5 dag suszonych śliwek 2 łyżki utartego na tarce piernika łyżka octu (6 %) cynamon goździki majeranek pieprz sól Oczyszczone i umyte żeberka zalać trzema szklankami wody, posolić i gotować. Krew z kaczki wymieszać z octem i startym piernikiem. Umyte śliwki namoczyć i ugotować w tej samej wodzie, w której się moczyły. Po pewnym czasie do żeberek dodać obrane i opłukane warzywa i gotować do miękkości. Jabłka umyć, obrać i pokroić w cząstki usuwając gniazda nasienne. Wywar ze śliwek odcedzić, zagotować, do wrzącego włożyć jabłka i ugotować uważając, by zachowały swój kształt. Wywar z warzyw i żeberek odcedzić, mięso oddzielić od kości i pokroić w drobne paski. Wywar wymieszać z krwią, dodać śliwki, jabłka razem z syropem oraz mięso. Zupę przyprawić do smaku octem, solą, cukrem, pieprzem, cynamonem, goździkami i szczyptą majeranku. Podgrzać mieszając, ale nie dopuścić do wrzenia. Podawać z drobnymi kluskami lub łazankami. KRUPNIK pęczek włoszczyzny 3-4 ziemniaki 3-4 łyżki kaszy jęczmiennej 4 łyżki śmietany 2-3 łyżki masła 2 łyżki posiekanej natki pietruszki łyżka posiekanej rzeżuchy sól Kaszę umyć, zalać zimną wodą, dodać łyżkę masła, ugotować mieszając od czasu do czasu. Oczyszczoną włoszczyznę zetrzeć na tarce o dużych oczkach, poddusić na pozostałym maśle. Wlać dwie szklanki wody, posolić i ugotować razem z pokrojonymi w paski ziemniakami. Połączyć z kaszą i wymieszać. Zaciągnąć śmietaną. Doprawić do smaku solą, posypać posiekanymi pietruszką i rzeżuchą. ROSÓŁ Z KURY 1 – 1½ kg kury pęczek włoszczyzny cukier posiekana natka pietruszki pieprz sól Umytą i oczyszczona kurę zalać zimną wodą, dodać szczyptę soli i cukru. Następnie zagotować i zebrać szumowiny. Do tak przygotowanego wywaru dodać opłukaną i oczyszczoną włoszczyznę i gotować na wolnym ogniu 1 – 1½ godziny. Gdy kura zmięknie, wyjąć ją z zupy, doprawić do smaku. Podawać posypaną posiekaną natką, z makaronem, ryżem lub lanymi kluseczkami. PARZYBRODA 1 kg kapusty włoskiej ½ kg ziemniaków 30 dag wieprzowiny pęczek włoszczyzny 5-6 suszonych grzybów kminek ziele angielskie pieprz gorczyca sól Umyte i pokrojone w kostkę mięso zalać zimną wodą i gotować z grzybami i przyprawami do miękkości. Przecedzonym wywarem mięsnym zalać oczyszczoną i pokrojoną kapustę oraz pozostałe warzywa. Gotować ok. godziny. Na koniec dodać mięso i przyprawić do smaku solą i pieprzem. Podawać z pieczywem. GALART (NÓŻKI W GALARECIE) 2 nóżki wieprzowe marchewka pietruszka kawałek selera kawałek pora cebula 3 ząbki czosnku 2 łyżki żelatyny sól pieprz Nóżki oczyścić, opalić nad ogniem, przerąbać na pół. Włoszczyznę, cebulę i czosnek umyć i obrać. Do garnka włożyć nóżki, warzywa oraz czosnek, zalać wodą. Gotować 2½ - 3 godziny, aż mięso będzie odchodzić od kości. Nogi wyjąć, przestudzić i obrać z mięsa. Mięso pokroić na małe kawałki. Wywar przecedzić przez sito. Dodać żelatynę i mieszać aż do jej całkowitego rozpuszczenia. Dno salaterki wyłożyć pokrojonymi warzywami z wywaru. Ułożyć na nich kawałki mięsa, zalać wywarem i wstawić do lodówki. Podawać z pieczywem. KLUSKI ZAPARZANE (KŁADZIONE) 4 jajka 2 łyżki masła 1 1/3 szklanki mąki sól Masło, żółtka, mąkę i sól dobrze wymieszać, na końcu dodać ubitą pianę z białek. Zagotować posoloną wodę. Do wrzątku wkładać kawałki ciasta i gotować, aż wypłyną na powierzchnię. Jeżeli kluski są zbyt miękkie, to należy dodać trochę mąki. Można ciasto wzbogacić odrobiną posiekanego koperku lub natki. Podawać polane stopionym masłem z kwaśnym mlekiem lub jako dodatek do zup. SZARE KLUCHY (KLUSKI Z SUROWYCH ZIEMNIAKÓW) 2 kg ziemniaków 2 jajka 10 łyżek mąki 2 cebule 5 dag słoniny sól Ziemniaki obrać, umyć i zetrzeć na tarce o małych oczkach. Sok lekko odcedzić. Ziemniaki połączyć z mąką, jajkami, wymieszać i doprawić do smaku. Małe porcje ciasta wrzucać łyżką do wrzącej, posolonej wody. Gotować 5 minut. Drobno pokrojoną słoninę stopić i podsmażyć z posiekaną cebulą. Ugotowane kluski odcedzić, ułożyć na półmisku i polać tłuszczem. Podawać z kiszoną kapustą lub gotowaną marchewką. SZAGÓWKI (KLUSKI Z GOTOWANYCH ZIEMNIAKÓW) 1½ kg ziemniaków 2 jajka 3 łyżki mąki 2 łyżki mąki ziemniaczanej sól Umyte ziemniaki ugotować w łupinach, zostawić do przestygnięcia. Obrać ze skórki, przepuścić przez maszynkę do mięsa, połączyć z mąką i jajkami, posolić. Zagnieść ciasto formując wałeczki o średnicy 2 cm. Kroić skośnie kawałki wielkości 3-4 cm i wrzucać do wrzącej i posolonej wody. Gotować tak długo, aż kluski wypłyną na powierzchnię. Podawać polane zrumienioną bułką na maśle lub jako dodatek do mięs. KLUCHY NA ŁACHU (PYZY) 40 dag mąki szklanka mleka 3 dag drożdży 2 jajka 3 łyżeczki margaryny ½ łyżeczki cukru sól Drożdże, cukier wymieszać z łyżką ciepłego mleka i łyżką mąki. Odstawić w ciepłe miejsce, do wyrośnięcia. Pozostałą część mąki przesiać na stolnicę i połączyć z resztą mleka, z jajkami i wyrośniętym rozczynem. Posolić. Ciasto wyrabiać, aż do pojawienia się pęcherzyków powietrza. Dodać stopioną margarynę, wymieszać i odstawić do wyrośnięcia. Garnek z wrzącą wodą obwiązać czystą, lnianą ściereczką. Z ciasta formować małe kulki i układać je na ściereczkę. Przykryć i gotować ok. 20 minut. Podawać z kaczką i z czerwoną kapustą. PLYNDZE (PLACKI ZIEMNIACZANE) 75 dag ziemniaków 3 cebule jajko 2 ząbki czosnku 1-2 łyżki mąki ziemniaczanej pieprz sól Ponadto: olej lub smalec do smażenia Umyte ziemniaki i cebulę obrać, opłukać i utrzeć na tarce o małych oczkach. Połączyć z roztartym czosnkiem, jajkiem i mąką ziemniaczaną. Doprawić solą i pieprzem. Na rozgrzany tłuszcz kłaść łyżką małe porcje przygotowanej masy, formować okrągłe placuszki. Zrumienić z obu stron na złoty kolor. Podawać bezpośrednio po usmażeniu. PYRY Z GZIKIEM (ZIEMNIAKI Z SEREM) 1 kg ziemniaków ½ kg twarogu 2 cebule szklanka śmietany koperek lub szczypiorek sól Umyte ziemniaki ugotować w łupinach, od- cedzić i wystudzić przykryte szczelnie pokrywką. Cebulę obrać, drobno pokroić, wymieszać z serem i śmietaną. Dodać posiekany koperek lub szczypiorek i doprawić do smaku solą. Podawać z ziemniakami w mundurkach. BIGOS ½ kg kiszonej kapusty ½ kg świeżej kapusty 30 dag kiełbasy 30 dag wieprzowiny 15 dag wędzonego boczku szklanka wina wytrawnego czerwonego cebula łyżka powideł śliwkowych 7 dag suszonych grzybów 2 łyżki koncentratu pomidorowego liść laurowy ziele angielskie pieprz sól Obydwa rodzaje kapusty drobno poszatkować, włożyć do garnka i zalać wywarem z uprzednio ugotowanych grzybów. Dusić pod przykryciem 25-30 minut. Pokroić w kostkę mięso wieprzowe, boczek, kiełbasę, cebulę i lekko podsmażyć. Kapustę połączyć z mięsem, grzybami, powidłami, przyprawami i koncentratem pomidorowym. Przyprawić do smaku. Dusić razem 40-60 minut, po czym podlać winem i ewentualnie doprawić do smaku. Bigos podawać z pieczywem lub jako dodatek do dań obiadowych. KACZKA PO POZNAŃSKU kaczka 1-2 główki czerwonej kapusty cebula 5 dag słoniny szklanka wina czerwonego sok z cytryny łyżka margaryny 1-2 łyżki smalcu łyżka mąki cukier pieprz sól Jedną lub dwie główki czerwonej kapusty sparzyć, poszatkować, posolić i skropić sokiem z cytryny. Słoninę i drobno pokrojoną cebulę zasmażyć z mąką. Kaczkę przeciąć na pół, usunąć skrzydła, szyję i kręgosłup, obsmażyć na smalcu. Pozostałe podroby drobno pokroić, zrumienić na margarynie z poszatkowaną cebulą. Podlać wodą i dusić 30-40 minut. Zasmażoną słoninę połączyć z podrobami, kapustą, winem, doprawić do smaku solą i pieprzem. Kaczkę rozebrać, obłożyć kapustą i gotować do miękkości na wolnym ogniu. Podawać z pyzami. SZTUFADA WOŁOWA 1½ kg wołowiny (krzyżowa lub zrazowa) pęczek włoszczyzny 10 dag słoniny szklanka octu (6%) szklanka wina szklanka wody szklanka spirytusu 5 dag buraków 3 łyżki masła 5 dag czerstwego chleba liście laurowe ziele angielskie goździki pieprz sól Mięso oczyścić, wypłukać, rozbić i włożyć do zalewy z octu, wody i przypraw (woda i ocet w proporcji 1:1). Odstawić na 3 dni w chłodne miejsce. Następnie opłukać, naszpikować pasemkami słoniny, doprawić solą i pieprzem. Do rondla włożyć masło i pieczeń, dusić na wolnym ogniu. Włoszczyznę, cebulę, buraki, obrać i drobno pokroić, wrzucić do mięsa. Wlać wino i spirytus. Dusić do miękkości, podlewając wodą. Mięso posypać tartym czerstwym Chlebem, chwilę gotować. Wyjąć, pokroić w plastry, ułożyć na półmisku, polać sosem własnym. Podawać z kluseczkami ziemniaczanymi, buraczkami lub czerwoną kapustą. ZRAZY WOŁOWE (PO NELSOŃSKU) 0,8 kg wołowiny ½ kg ziemniaków 2 cebule 25 dag pieczarek szklanka śmietany 5 łyżek masła pieprz sól Mięso pokroić w plastry, każdy zbić tłuczkiem i posolić. Rozpuścić w rondlu masło, włożyć warstwę zrazów, warstwę drobno pokrojonej cebuli, warstwę posiekanych grzybów, warstwę pokrojonych w talarki ziemniaków, uprzednio sparzonych. Doprawić solą i pieprzem. Powtórzyć układanie warstw. Garnek przykryć i wstawić do gorącego piekarnika na około godzinę. Mieszać od czasu do czasu. Gdy ziemniaki będą miękkie, wlać śmietanę i zagotować. Podawać z kluskami, kaszami lub ziemniakami. PIECZEŃ CIELĘCA 1 kg cielęciny 30 dag słoniny 5 dag margaryny przyprawa jarzynowa (np. vegeta) sól Mięso oczyścić i umyć, wrzucić do wrzątku. Gdy woda ostygnie, mięso wyjąć, natrzeć solą i przyprawą jarzynową. Naszpikować mięso słoniną, zwinąć ściśle w rulon, zasznurować nitką. Zasmażyć masło na brytfannie, włożyć pieczeń, położyć na nią kawałek masła. Piec w nagrzanym piekarniku około godzinę. Co pewien czas mięso odwracać i polewać sosem z pieczenia. Tak przygotowane mięso wyjąć z brytfanny, pokroić w skośne plastry. Podawać pieczeń polaną sosem z pieczenia wraz z ziemniakami z wody i warzywami. GOŁĄBKI Z MIĘSEM 30 dag mielonego mięsa 8 dużych liści kapusty 3 cebule szklanka bułki tartej jajko 2 łyżki tłuszczu ½ szklanki bulionu pieprz sól Liście kapusty umyć, obgotować we wrzącej, posolonej wodzie. Odcedzić i wystudzić. Obraną i posiekaną cebulę dusić na tłuszczu, aż stanie się przeźroczysta. Mielone mięso połączyć z cebulą, jajkiem i bułką tartą. Przyprawić solą i pieprzem. Przygotowane nadzienie układać na liściach kapusty, zakładać boki liści do środka, zwijać bardzo ściśle. Tak przygotowane gołąbki układać w garnku jeden obok drugiego. Podlać bulionem i dusić na wolnym ogniu do miękkości. Podawać polane sosem pomidorowym. GOLONKA PO POZNAŃSKU 2 golonki (ok. 1,2-1,5 kg) 2 cebule pęczek włoszczyzny ½ kg kiszonej kapusty 4 ząbki czosnku 10 dag jabłek 10 dag grochu ½ łyżki estargonu kilka ziaren pieprzu 1-2 liście laurowe sól Golonki oczyścić i natrzeć czosnkiem, odstawić na 2 godziny. Następnie zalać posolonym wrzątkiem i gotować pod przykryciem 2 godziny. Po tym czasie dodać włoszczyznę i cebulę, przyprawić pieprzem, estragonem i listkiem laurowym. Ugotować do miękkości. Kiszoną kapustę połączyć z namoczonym i obgotowanym grochem, z drobno pokrojoną cebulą i jabłkami. Golonki wyjąć z wywaru, przekroić wzdłuż na połówki i ułożyć na półmisku. Podawać z kapustą, ziemniakami z wody lub z pieczywem. W tym drugim przypadku z tartym chrzanem. SMAŻONY OZÓR ozór wołowy pęczek włoszczyzny jajko szklanka mąki szklanka bułki tartej łyżka masła pieprz sól Ozór umyć. Zagotować litr wody i do wrzątku włożyć ozór oraz oczyszczoną włoszczyznę. Gotować 1 – 1½ godziny. Z ugotowanego, ciepłego ozora ściągnąć skórę, pokroić skośne plastry grubości ok. 1 cm. Oprószyć solą i pieprzem, panierować w bułce tartej, maczać kolejno w mące, rozbitym jajku i bułce tartej. Plastry smażyć na tłuszczu na rumiany kolor. Podawać z ziemniakami z wody, kiszoną kapustą i sosem chrzanowym. KARP PO POZNAŃSKU Ryba: 1 kg karpia 25 dag włoszczyzny (bez kapusty) 2 liście laurowe ziele angielskie Sos: ½ szklanki czerwonego wina 5 dag piernika 5 dag rodzynek 2 dag masła 1 dag mąki 2 dag migdałów sok z cytryny cukier sól Przygotować rybę: włoszczyznę zalać 1-1½ litra wody, dodać przyprawy i ugotować wywar. Do wrzącego wywaru z włoszczyzną włożyć oczyszczoną i podzieloną na porcje rybę, gotować na wolnym ogniu 20 minut. Rybę wyjąć, wywar od- cedzić i odparować do ¾ objętości. Przygotować sos: z mąki i masła zrobić rumianą zasmażkę, rozprowadzić wywarem, dodać wino, pokruszony piernik i zagotować. Przetrzeć przez sito, doprawić do smaku solą, cukrem i sokiem z cytryny, dodać pokrojone rodzynki i migdały. Sos powinien mieć kolor ciemno złoty. Ugotowane porcje ryby włożyć do sosu i potrzymać na ciepłej płycie około 30 minut. Podawać z łazankami lub ziemniakami z wody. ROGALE MARCIŃSKIE Ciasto: 1 kg mąki 6 jaj ½ kostki masła 2 łyżki cukru 4 dag drożdży szklanka mleka Nadzienie: 20 dag migdałów i orzechów (pół na pół) 10 dag białego maku 1½ szklanki cukru pudru śmietana Przygotować ciasto: drożdże rozpuścić w niewielkiej ilości mleka. Jaja utrzeć z cukrem i połączyć ze stopionym masłem. Nie przerywając ubijania, dodawać porcjami mąkę, mleko oraz wcześniej przygotowane drożdże. Ciasto wyrabiać do chwili, gdy zaczną pokazywać się pęcherzyki i wtedy odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Przygotować nadzienie: migdały, orzechy i mak zaparzyć, zmielić, utrzeć z cukrem i śmietaną, aż do uzyskania gęstej masy. Wyrośnięte ciasto rozwałkować i pokroić na kwadraty. Na każdy z nich nałożyć porcje wcześniej przygotowanej masy, formować rogaliki i pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Wstawić do gorącego piekarnika i piec w temperaturze 220°C na złoty kolor. FAWORKI 3 ½ szklanki mąki 6 żółtek szklanka cukru pudru szklanka kwaśnej śmietany łyżeczka proszku do pieczenia kieliszek spirytusu opakowanie cukru waniliowego 40 dag smalcu Ponadto: cukier puder do posypania cukier waniliowy Masło, żółtka, cukier utrzeć. Dodać spirytus, gęstą śmietanę i mąkę połączoną z proszkiem do pieczenia. Wyrobić jednolite ciasto do momentu, gdy zaczną pojawiać się pęcherzyki powietrza. Rozwałkować je i kroić na cienkie paski szerokości 2-3 cm i długości 7-8 cm. Paski naciąć na środku i przewinąć przez nacięcie. Faworki smażyć w rozgrzanym tłuszczu na złoty kolor. Odsączone na bibule obtoczyć w cukrze pudrze i cukrze waniliowym. SZNEKI Z GLANCEM (DROŻDŻÓWKI) ½ kg mąki kostka margaryny 3 jajka szklanka mleka szklanka cukru 5 dag drożdży łyżeczka soli Lukier: ¼ szklanki cukru pudru łyżka wody kilka kropel soku cytrynowego Ponadto: tłuszcz do formy Drożdże połączyć z ciepłym mlekiem. Margarynę utrzeć z cukrem, jajkami, dodać mąkę, sól i podrośnięte drożdże. Wyrobić ciasto i uformować cienkie wałeczki, zawijać je w kształt „ślimaka”. Pozostawić drożdżówki w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Po czym posmarować je z wierzchu mlekiem i ułożyć na wysmarowanej tłuszczem blasze, Piec w temperaturze 220°C na złoty kolor. Z cukru pudru, ciepłej wody i kilku kropel soku z cytryny przygotować lukier i posmarować nim przestudzone drożdżówki. BABKA POZNAŃSKA 1 ½ szklanki mąki ziemniaczanej ½ szklanki mąki pszennej kostka masła 1½ szklanki cukru 4 łyżeczki proszku do pieczenia 4 jajka cytryna skórka z cytryny Ponadto: tłuszcz do formy bułka tarta Do przesianej mąki dodać jajka, cukier, sok z ½ cytryny i proszek do pieczenia. Masło roztopić i zostawić do przestudzenia. Ciasto starannie ucierać wlewając małym strumieniem masło. Dodać skórkę otartą z cytryny. Ciasto przełożyć do formy wysmarowanej tłuszczem i wysypanej bułką tartą. Piec 45-50 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 200°C.

Panowie, czy nie można naprawdę prowadzić konkretnej, ale grzecznej dyskusji? Po co przywoływanie lekarzy, czy obraźliwe słowa? Jeśli ktoś nie ma ochoty brać udziału w dyskusji, proszę ignorować temat. Dzięki takim właśnie kwiatkom, coraz częściej myślę o włączeniu na forum opcji moderowania wszystkich postów. Przestrzegam po raz kolejny.

KUCHNIA GÓRALSKA Choć regionalna kuchnia góralska nie należy do specjalnie wykwintnych, urzeka doskonałym smakiem. Jej podstawą są kapusta oraz ziemniaki. Tu znajdziemy pyszne i oryginalne potrawy takie, jak: moskole, karpiele, bukty, tarciochy, żury, kwaśnice i kołacze. Kuchnia podhalańska wywodzi się z tradycji kulinarnej wsi górali beskidzkich i skalnego Podhala. Od wieków na nieurodzajnej ziemi uprawiano ziemniaki, zwane grulami, zboże, kapustę, cebulę, które wraz z baraniną, serami owczymi oraz mlekiem stanowiły podstawę kuchni góralskiej. Górale nauczyli się przyrządzać je na wiele sposobów. Góralki z ziemniaków sporządzały kilka rodzajów klusek (bukty, hałuski, kluski grulane) oraz placki zwane moskalami. Te ostatnie posmarowane masłem nierzadko zastępowały chleb. Z kiszonej kapusty gotowano pyszne kwaśnice - różnorodne zupy na bazie soku z kiszonej kapusty oraz kapustę z grochem. Do dziś na Podhalu gotują: fizoły (fasolę z dodatkiem ziemniaków i zasmażką, czasem z dodatkiem suszonych śliwek i wędzonki) lub barszcz sporządzony na serwatce i żeberkach. Podstawą mięsnego pożywienia było oczywiście mięso jagnięce i owcze. Gotowano z niego takie potrawy, jak: baraninę pieczoną z kością, kotlety jagnięce z oscypkiem, zrazy zawijane z tartym oscypkiem a następnie panierowane, szaszłyki, doskonały udziec pieczony oraz baraninę na dziko. Góralskie dania, podobnie jak góralskie charaktery, powinny być wyraziste, ostre i zdecydowane. Do perfekcji doszli górale w wyrobie serów z mleka owczego. Najpierw wytwarzano bundz, czyli owczy twaróg i żentycę (serwatka). Następnie z bundzu sporządzano oscypki. Wkładano go do ozdobnych drewnianych form, a potem na kilka chwil zanurzano we wrzącej wodzie. W ten sposób uformowany ser moczono w posolonej, zimnej wodzie, poddawano procesom dojrzewania, a na końcu wędzono. Łasuchów na pewno nie rozczarują desery z kuchni góralskiej, jak: hruba baba czyli pieczona na słodko babka ziemniaczano-drożdżowa, bombolki z miodem - ciasteczka drożdżowe oblane miodem lub kremarz - przekładaniec z ciasta na miodzie i kremu. Legendą obrosła „herbata po góralsku”, podawana ze spirytusem lub śliwowicą, idealna na rozgrzewkę. WODZIONKA 2 litry wody 10 dag boczku 10 dag mąki łyżeczka kminku 4 ząbki czosnku sól Zagotować wodę z kminkiem i solą. Boczek pokroić, stopić, zrobić zasmażkę z mąką i połączyć z zupą. Dodać roztarty z solą czosnek. Doprawić do smaku. Podawać z ziemniakami lub czerstwym Chlebem pokrojonym w kostkę. BARSZCZ BIAŁY 1½ kg żeberek wędzonych litr serwatki marchew pietruszka cukier pieprz sól Wymyte żeberka pokroić w małe kawałki, zalać niewielką ilością wody, dodać obrane i pokrojone warzywa, posolić i ugotować do miękkości. Dodać serwatkę, doprawić do smaku cukrem, pieprzem i solą. Podawać z ziemniakami. KWAŚNICA I 1 kg wędzonych żeberek ½ kg kapusty kiszonej duża marchew duża cebula kawałek selera duża pietruszka 4 liście laurowe 2 łyżki masła 2 łyżki mąki ziele angielskie pieprz sól Warzywa obrać, pokroić i włożyć do garnka z wodą. Żeberka pokroić na kawałki i razem z kapustą włożyć do garnka. Dodać ziele angielskie, listki laurowe, pieprz i sól. Gotować pod przykryciem. Na koniec zrobić zasmażkę: roztopić masło na patelni i powoli wsypać mąkę, energicznie mieszając. Gdy żeberka będą miękkie, dodać zasmażkę do zupy. Podawać z ziemniakami. KWAŚNICA II 5 litrów wody 3 szklanki zakwasu (żur) 1 kg kapusty kiszonej 1,6 kg schabu z kością 30 dag marchwi 30 dag świeżego groszku zielonego 1,4 kg ziemniaków 3 ząbki czosnku liść laurowy 3 ziarenka ziela angielskiego 1 dag suszonych grzybów kminek pieprz sól Umyty i podzielony na porcje schab włożyć do wrzącej, posolonej wody, dodać suszone grzyby, przyprawy i gotować. Mięso wyjąć, ostudzić i oddzielić od kości. Marchew obrać wypłukać i pokroić w kostkę. Kapustę pokroić. Ziemniaki obrać i pokroić w kostkę. Do wywaru z mięsa dodać kapustę, ½ łyżeczki kminku, marchew, czosnek i groszek. Gotować do miękkości. Do ugotowanej kapusty dodać uprzednio ugotowane ziemniaki oraz pokrojone w kostkę mięso. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Podawać z pieczywem. KWAŚNICA III 3 litry wody 1 kg kapusty kiszonej 20 dag słoniny 20 dag marchewki 10 dag cebuli 20 dag pęczaku łyżeczka kminku 3 ząbki czosnku sól Ugotować pokrojoną kapustę wraz ze startą na tarce marchwią. Słoninę pokroić w kostkę i stopić, dodać pokrojoną w kostkę cebulę i zrumienić. Dodać do kwaśnicy, przyprawić do smaku kminkiem i roztartym z solą czosnkiem. Pęczak ugotować na sypko i podawać z kwaśnicą. ŻUREK GÓRALSKI 3 szklanki zakwasu 2 litry wody golonka 30 dag wędzonego boczku 30 dag kiełbasy 5 jajek 1 dag suszonych grzybów cukier pieprz sól Zakwas: szklanka mąki żytniej grubo zmielonej 2-4 ząbki czosnku skórka razowego chleba cukier sól Przygotować zakwas: zagotować 3-4 szklanki wody i ostudzić. Ostudzoną wodę wlać do kamionkowego garnka, dodać mąkę żytnią oraz zmiażdżone ząbki czosnku. Dodać odrobinę soli i cukru oraz skórkę razowego chleba, zamieszać. Garnek obwiązać płótnem lub gazą i trzymać w ciepłym miejscu 3-4 dni. Golonkę zalać 2 litrami wrzącej wody, dodać sól, przyprawy oraz grzyby, ugotować do miękkości. Boczek pokroić w paski, podsmażyć na patelni. Miękką golonkę wyjąć, mięso oddzielić od kości, pokroić w kostkę. Do wywaru wlać zakwas, dodać roztarty z solą czosnek, pokrojoną w kostkę kiełbasę oraz mięso z golonki. Doprawić do smaku cukrem, pieprzem i solą. Podawać z jajkiem ugotowanym na twardo i ziemniakami. POLEWKA Z GAŁUSZKAMI 2 litry wody ½ kg żeberek wędzonych ½ szklanki mleka ¼ szklanki śmietany liść laurowy 2 ząbki czosnku pieprz sól Gałuszki: 2 jajka szklanka mąki Ugotować wywar z wędzonych żeberek, dodać liść laurowy, roztarty z solą czosnek, zagotować. Odcedzić i zabielić mlekiem wymieszanym ze śmietaną. Z mąki i jajek sporządzić jednolitą masę - gałuszki. Na gotującą się zupę kłaść łyżeczką gałuszki. Podawać zupę doprawioną solą i pieprzem. ZUPA KWACKOWA 3 litry wody 70 dag brukwi 20 dag marchwi 80 dag ziemniaków szklanka mleka 10 dag mąki pieprz sól Mąkę wymieszać z mlekiem. Brukiew, marchew i ziemniaki obrać, wypłukać i pokroić w kostkę. Wrzucić do gotującej się wody. Gdy składniki będą miękkie dodać zawiesinę z mąki i mleka. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Podawać zupę z ziemniakami okraszonymi wędzonym boczkiem. ZUPA GALAS 30 dag jabłek ½ szklanki śmietany 1½ litra wody sól Jabłka obrać, pokroić w ćwiartki, usunąć gniazda nasienne, zalać gorącą wodą i gotować do miękkości. Po ugotowaniu przetrzeć przez sito, posolić, doprawić śmietaną, zagotować. Podawać z ziemniakami. ZUPA Z MAŚLANKI 2 litry maślanki 2 litry wody 20 dag marchwi 15 dag selera 15 dag pietruszki 15 dag mąki 2 liście laurowe 4 sztuki ziela angielskiego 2 łyżki posiekanego koperku cukier sól Obrane i opłukane warzywa wrzucić do gotującej się wody, posolić, dodać przyprawy i gotować ok. 40 minut. Wywar przecedzić i do gotującego się wlać roztrzepaną maślankę z mąką, doprawić do smaku. Zupę podawać posypaną posiekanym koperkiem, z ziemniakami okraszonymi wędzonym boczkiem. JUCHA 2½ litra maślanki lub serwatki 6 dag mąki sól Do maślanki lub serwatki dodać mąkę i sól, dobrze roztrzepać i zagotować. Podawać z gotowanymi ziemniakami. CZOSNIANKA 2 litry wody 1 kg ziemniaków 6 ząbków czosnku cebula garść świeżej lub suszonej mięty sól łyżka stopionej słoniny Obrane ziemniaki pokroić w kostkę, włożyć do wrzącej posolonej wody, zagotować. Zagotowane i odcedzone ziemniaki ponownie zalać wrzątkiem, dodać obrany i zmiażdżony czosnek, pokrojoną w drobną kostkę cebulę oraz posiekaną miętę. Gotować 20-25 minut, posolić do smaku. Na talerzu polać topioną słoniną. BRYJKA mąka (do wyboru: pszenna, jęczmienna lub kukurydziana) masło woda sól Do wrzącej, posolonej wody wsypać tyle mąki, by miała gęstość śmietany. Gotować pół godziny na wolnym ogniu. Ciepłą masę wyłożyć talerz, rozcierając ją na całej powierzchni. Zrobić w środku zagłębienie i wlać stopione masło. Ważne jest, by bryjka nie zawierała grudek ani krup, toteż przez cały czas gotowania rozciera się ją rogalką. KLUSKA MYSIATA tarte ziemniaki mąka owsiana masło woda Utrzeć na tarce ziemniaki. Zagotować wodę, posolić. Masę ziemniaczaną odcisnąć, wrzucić do wrzątku i mieszając energicznie wsypać mąki owsianej tyle, by masa zgęstniała. Wyłożyć na talerz, zrobić wgłębienie i zalać tłuszczem. PRAŻUCHY ½ kg mąki pszennej razowej 10 dag mąki krupczatki 20 dag wędzonego boczku sól Do garnka z grubym dnem wsypać mąkę razową, krupczatkę i prażyć na wolnym ogniu na złoty kolor, cały czas mieszając. Zalać wrzącą posoloną wodą, ciągle mieszając. Potrawa ma mieć konsystencję gęstej masy. Tak przygotowaną potrawę położyć na talerze i polać stopionym boczkiem. Potrawę podaje się z maślanką lub kwaśnym mlekiem. MOSKOLE 1 kg ugotowanych ziemniaków ½ kg mąki jajko sól łyżka masła czosnkowego Do zmielonych ziemniaków dodać resztę składników. Wyrabiać w rękach na placki. Piec na blasze kuchennej, w ostateczności na patelni na oleju. GAŁUSZKI (KLUSKI) 1 kg ziemniaków jajko szklanka mąki cebula 15 dag wędzonego boczku sól Surowe ziemniaki zetrzeć na tarce o drobnych oczkach, odcisnąć. Dodać mąkę, jajko, sól, wymieszać. Zagotować posoloną wodę, włożyć łyżkę do wrzątku. Gorącą łyżką nabierać kluski i wkładać na wrzącą wodę. Gotować, aż wypłyną. Podawać okraszone stopionym boczkiem z cebulą. KLUSKI SCYKANE 1½ kg ziemniaków 10 dag słoniny 3 dag mąki ziemniaczanej sól Ziemniaki zetrzeć na drobnej tarce. Startą masę dobrze wycisnąć przez płótno. Do masy dodać sól, mąkę i dobrze wymieszać. Wyłożyć cienką warstwę masy na talerz. Łyżką porcjować kluski („scykać”) i wrzucać z talerza do wrzącej, posolonej wody. Gotować do miękkości. Podawać polane stopioną słoniną. JAGNIĘCINA Z JARZYNAMI 75 dag jagnięciny z kością 10 dag pomidorów 25 dag ziemniaków 15 dag kalarepy 10 dag groszku zielonego ½ szklanki śmietany 2 dag mąki pieprz sól Mięso jagnięce sparzyć, posolić, oprószyć pieprzem, włożyć do rondla. Dodać do niej pokrojone w talarki warzywa, podlać małą ilością wody, dusić do miękkości. Następnie dodać pomidory lub 3 dag koncentratu pomidorowego, zielony groszek, zaprawić mąką i śmietaną, zagotować. Podawać z ziemniakami z wody. RULONY ZBÓJNICKIE 1 kg wołowiny bez kości (np. zrazowa) 10 dag kiełbasy zwyczajnej 5 dag bułki tartej 10 dag smalcu 10 dag słoniny 8 dag cebuli 2 żółtka 3-4 łyżki musztardy czosnek pieprz sól Mięso wyporcjować, pobić tłuczkiem, natrzeć zmiażdżonym z solą czosnkiem, posmarować musztardą, oprószyć pieprzem. Sporządzić nadzienie: cebulę pokroić w drobną kostkę, podsmażyć na smalcu, gdy przestygnie - zmieszać z bułką tartą i żółtkami. Nałożyć nadzienie na porcje mięsa, pokrojoną kiełbasę oraz pokrojoną w paski słoninę. Zwinąć zrazy, owinąć nicią. Włożyć do rondla, podlać wodą i dusić do miękkości. Usunąć nitkę i podawać z ziemniakami, kluskami lub kaszą oraz surówkami z warzyw. KIEŁBASA PO ZBÓJNICKU 80 dag kiełbasy zwyczajnej 15 dag oscypka 1-2 dag smalcu Kiełbasę pokroić na kawałki. Każdą porcję naciąć wzdłuż i umieścić kawałek oscypka, ukrojonego w formie podłużnego klina. Smażyć na smalcu. Podawać z odsmażanymi ziemniakami. JAJECZNICA BACOWSKA 8 jajek 8 dag słoniny 4 dag oscypka 12 dag bułki 3 łyżki mleka 2 łyżki posiekanej natki pietruszki sól Słoninę pokroić w drobną kostkę, stopić. Pokrojoną w drobną kostkę bułkę dodać do słoniny, lekko przyrumienić. Jajka rozmieszać z mlekiem i startym oscypkiem, wlać do grzanek, smażyć na wolnym ogniu mieszając. Podawać posypaną posiekaną natką pietruszki. SZASZŁYK JAGNIĘCY ½ kg łopatki jagnięcej 30 dag wędzonej słoniny 2-3 cebule 3 łyżki oleju pieprz łyżka curry sól Mięso pokroić w kostkę o boku 3 cm, pobić tłuczkiem maczanym w wodzie. Przyprawy utłuc w moździerzu, wymieszać z olejem. Macerować w marynacie mięso 4-6 godzin. Na szpadki szaszłykowe nabijać kolejno: mięso, plasterek słoniny, krążek cebuli, mięso... i tak na przemian, jednak nie więcej niż 4 kawałki mięsa. Piec na grillu lub nad ogniskiem 8-10 minut. Podczas pieczenia polewać lub smarować zaprawą olejową. Podawać z pieczywem i surówką z pomidorów i cebuli. SZASZŁYK BESKIDZKI 30 dag jagnięciny 25 dag słoniny 2 cebule 4 pomidory 4 zielone papryki 16-18 liści laurowych 4 łyżki oleju 2 łyżki przypraw (tymianek, majeranek, pieprz) sól Papryki oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić na kwadraty, pomidory w cząstki. Kawałki mięsa o boku 3-4 cm rozbić tłuczkiem maczanym w wodzie, posolić. Na szpadki szaszłykowe nabijać kolejno: mięso, pomidor owinięty plastrem słoniny, powtarzać kolejność, jednak można nałożyć nie więcej niż 4 kawałki mięsa. Przyprawy utłuc w moździerzu, wymieszać z olejem; maczać w nim szaszłyk i piec na grillu lub w piekarniku przez 8-10 minut. Podawać z ryżem na sypko i zieloną sałatą ze śmietaną. SZASZŁYK Z BARANINY 60-70 dag baraniny z udźca 3 cebule ¾ szklanki oleju 20 liści laurowych pieprz sól Mięso podzielić na 24 kawałki, rozbić tłuczkiem maczanym w wodzie. Włożyć do miski, dodać cebulę pokrojoną w talarki, zalać olejem i marynować 6-8 godzin. Następnie wyjęte z marynaty składniki nabijać na przemian na szpadki szaszłykowe: mięso, cebulę, liść laurowy, mięso, jednak nie więcej niż 6 kawałków mięsa na szpadce. Piec 8-10 minut na ruszcie lub patelni, obracając szpadki od czasu do czasu i smarując olejem z marynaty. Pod koniec pieczenia oprószyć solą i pieprzem. Podawać z frytkami i sezonową surówką. MINI-SZASZŁYK 30 dag combra jagnięcego 6 pieczarek 2 cebule 4 dag słoniny 2 łyżki smalcu pieprz sól Mięso pokroić na 16 małych kostek, rozbić tłuczkiem maczanym w wodzie. Słoninę pokroić na 12 cienkich plasterków. Z cebul wykroić też 12 cienkich talarków. Pieczarki podzielić na pół. Na szpadki szaszłykowe nabijać kolejno: mięso, słoninę, ½ pieczarki, talarek cebuli tak, by na szpadce znajdowały się nie więcej niż 4 kawałki mięsa. Smażyć na silnie rozgrzanym na patelni tłuszczu po 5-6 minut z każdej strony. Przed podaniem posypać solą i pieprzem. Podawać z ryżem ugotowanym na sypko, sezonową surówką albo kiszonym ogórkiem. KOTLETY JAGNIĘCE 1 kg kotletów jagnięcych (z kostką) 5 łyżek oleju 5 łyżek mąki 2 ząbki czosnku 5 łyżek masła 2 łyżki tartego oscypka sól Kotlety grubości 2,5 cm zbić tłuczkiem maczanym w wodzie i natrzeć solą roztartą z czosnkiem. Odstawić na 2-3 godziny. Posmarować olejem, oprószyć mąką i piec na ruszcie 10-15 minut. Na każdy kotlet położyć nieco wiórek masła i oscypek, zostawić jeszcze 2-3 minuty na ruszcie. Podawać z ziemniakami z wody i zieloną sałatą ze śmietaną. JAGNIĘCINA DUSZONA Z KAPUSTĄ ½ kg jagnięciny bez kości 30 dag cebuli 1 kg kiszonej kapusty 20 dag marchewki 30 dag rzodkwi szklanka wywaru mięsnego 10 dag słoniny liść laurowy pieprz sól Mięso pokroić w drobną kostkę, obsmażyć na słoninie z pokrojoną cebula, rzodkwią i marchwią. Następnie dodać kapustę i dusić do miękkości 1½ lub 2 godziny. Pod koniec duszenia dodać liść laurowy, pieprz i sól. Podawać z ziemniakami z wody lub z białym pieczywem. JAGNIĘCINA Z FASOLĄ 60 dag jagnięciny bez kości 30 dag fasoli perłowej 3 cebule 25 dag pomidorów 8 dag margaryny 2 łyżki posiekanej natki pieprz sól Przebraną fasolę zalać zimną wodą, po 30 minutach wodę odlać, fasolę ponownie zalać zimną wodą i ugotować do miękkości, a następnie odsączyć. Umyte i pokrojone w drobną kostkę mięso obsmażyć na części margaryny, po czym zalać wywarem z fasoli tak, by pokrył mięso i dusić pod przykryciem. Na pół godziny przed końcem duszenia dodać drobno pokrojoną i przesmażoną na reszcie margaryny cebulę, ugotowaną fasolę oraz pokrojone na pół pomidory i dodusić potrawę w piekarniku. Podawać posypaną posiekaną natką pietruszki oraz z pieczywem. UDZIEC JAGNIĘCY 2 kg udźca jagnięcego z kością szklanka białego wina 1,3 kg małych ziemniaków 2-3 łyżki oleju 2-4 łyżeczki rozmarynu sól Marynata: ¼ szklanki oleju 2 cytryny 3 ząbki czosnku łyżka ziaren pieprzu łyżeczka rozmarynu pieprz sól Mięso umyć zimną wodą, osuszyć. Czosnek obrać i pokroić w słupki, dodać rozmaryn, pieprz, sok z oby cytryn i skórkę startą z jednej, wymieszać z olejem. Zalać mięso marynatą, odstawić w chłodne miejsce na 12 godzin. Udziec wyjąć z marynaty, osuszyć, natrzeć solą i pieprzem. W brytfannie rozgrzać olej, przyrumienić mięso, a następnie piec w piekarniku nagrzanym do temperatury 200°C przez 1 3/4 godziny. Po 30 minutach pieczenia dodać wino. Od czasu do czasu polewać mięso sosem z pieczenia. Ziemniaki obrać, umyć i włożyć do brytfanny po godzinie pieczenia. Posolić, przyprawić pieprzem i pozostałym rozmarynem. Sos z pieczeni można zagotować z odrobiną wody, solą, pieprzem i cukrem. Podawać oddzielnie. BARANINA „NA DZIKO” 1½ kg jagnięciny z udźca lub combra 8 dag słoniny 4 dag masła ½ szklanki śmietany ¼ szklanki octu (6%) bułka tarta pieprz Zalewa: szklanka octu ziele angielskie liść laurowy pieprz imbir ziarna jałowca Comber lub mięso z udźca opłukać, obrać z bon, skroić zbędny tłuszcz. Przygotować zalewę z octu ziela angielskiego, liści laurowych, pieprzu, imbiru i jałowca i zalać mięso. Przetrzymywać w chłodnym miejscu 2-3 dni, przewracać codzienne. Na trzeci dzień wyjąć z octu, wypłukać, nasolić, naszpikować słoniną, posmarować pieprzem i po godzinie piec na rożnie. Polewać masłem stopionym pół na pół z octem, a później kwaśną śmietaną. Na krótko przed końcem pieczenia obsypać bułką tartą. Można również piec w brytfannie, polewając wytworzonym sosem. Podawać z ziemniakami z wody i kiszoną kapustą. PIECZEŃ BARANIA 1 kg udźca jagnięcego 2 łyżki margaryny 1 łyżka smalcu główka czosnku 3 łyżki octu winnego ½ łyżeczki mielonej kolendry łyżeczka imbiru pieprz sól Mięso umyć i po usunięciu błon oraz tłuszczu skropić octem, dobrze natrzeć mieszaniną soli, pieprzu, imbiru i kolendry, włożyć do garnka, przykryć, odstawić na 2-3 godziny w chłodne miejsce. Czosnek drobno posiekać. Mięso w wielu miejscach nakłuć spiczastym nożem i naszpikować czosnkiem. Zrumienić ze wszystkich stron na patelni na smalcu z margaryną, przełożyć do żaroodpornego naczynia, podlać tłuszczem z patelni i odrobiną wrzątku. Wstawić do gorącego piekarnika i piec około godziny. W czasie pieczenia często podlewać utworzonym sosem i niewielką ilością gorącej wody. Miękkie mięso pokroić w plastry, polać sosem z pieczenia i podawać z ziemniakami z wody i buraczkami. BABKA ZIEMNIACZANA 1½ kg ziemniaków 30 dag cebuli 20 dag pieczarek 3 jajka 4 łyżki oleju 3 łyżki bułki tartej łyżka majeranku pieprz sól Ponadto: tłuszcz do formy bułka tarta Obrać ziemniaki, połowę utrzeć na miazgę, a pozostałe - na drobne wiórki, włożyć do dużej miski i wymieszać. Posiekaną cebulę i drobno pokrojone pieczarki udusić na oleju. Do ziemniaków wbić jajka, wsypać trzy czubate łyżki bułki tartej i wymieszać. Na koniec dodać uduszone pieczarki, łyżkę majeranku, pieprz i sól. Dużą formę wysmarować tłuszczem, obficie posypać bułką tartą i wypełnić masą ziemniaczaną. Piec w piekarniku nagrzanym do temperatury 150°C około 75 minut. Wyłożyć babkę na talerz. Podawać na gorąco z sosem pomidorowym, chrzanowym lub grzybowym. KOTLETY Z FASOLI ½ kg fasoli szklanka bułki tartej 3 jajka 1/3 szklanki oleju cebula czosnek pieprz sól Ugotowaną w posolonej wodzie fasolę, obraną cebulę oraz kilka ząbków czosnku zmielić razem, dodać jajka i doprawić do smaku solą i pieprzem. Formować okrągłe kotleciki, obtaczać w bułce tartej i jajku. Smażyć na rozgrzanym tłuszczu. Podawać posypane tartym oscypkiem. FASOLA ZE ŚLIWKAMI ½ kg fasoli „jasiek” 30 dag śliwek suszonych (bez pestek) łyżka masła cukier pieprz sól Fasolę wypłukać i namoczyć przez noc. Następnie posolić i ugotować w wodzie, w której się moczyła. Śliwki wypłukać, moczyć przez godzinę i ugotować. Wszystkie składniki połączyć, dodać masło i doprawić do smaku cukrem, pieprzem i solą. KAPUSTA Z FASOLĄ 1 kg kapusty kiszonej 30 dag kolorowej fasoli 30 dag ziemniaków 15 dag boczku wędzonego cebula 2 łyżki mąki liść laurowy ziele angielskie cukier pieprz sól Wypłukaną fasolę moczyć przez 4-6 godzin, następnie posolić i ugotować. Kapustę pokroić, ugotować wraz z liściem laurowym i zielem angielskim. Połączyć z fasolą. Obrane ziemniaki ugotować, odcedzić i pognieść, dodać do kapusty. Boczek pokroić, stopić, dodać drobno pokrojoną cebulę i zrumienić na złoty kolor, dodać mąkę i sporządzić jasną zasmażkę, połączyć z kapustą i zagotować. Doprawić do smaku cukrem, pieprzem i solą. KOTLETY Z KAPUSTY I MIĘSA 60 dag mięsa wieprzowego (bez kości) 90 dag kapusty białej 2 jajka cebula 30 dag margaryny łyżka masła szklanka bułki tartej pieprz sól Oczyszczoną kapustę pokroić w ćwiartki, ugotować w posolonej wodzie, ostudzić i odcisnąć zwody. Mięso wymyć i pokroić. Pokrojoną cebulę podsmażyć na maśle, następnie wszystkie składniki zmielić na maszynce. Dodać jajka, przyprawy, wyrobić na masę, doprawić do smaku i formować owalne kotleciki. Obtaczać w bułce tartej i smażyć na rozgrzanym tłuszczu. Podawać z ziemniakami z tłuszczem, surówkami sezonowymi lub sosami. ZIEMNIAKI PO CABAŃSKU 60 dag ziemniaków 15 dag pieczarek 3 cebule marchewka 10 dag boczku wędzonego 20 dag kiełbasy liście kapusty posiekana natka pietruszki pieprz sól Obrane marchew i ziemniaki wypłukać, pokroić w grube plastry, pieczarki w paski, boczek - w kostkę, kiełbasę - w plasterki, cebulę - w krążki. W żaroodpornym naczyniu wyścielonym liśćmi kapusty układać warstwami ziemniaki, cebulę, marchew, pieczarki, kiełbasę. Wierzchnią warstwę powinny stanowić ziemniaki i liść kapusty. Każdą warstwę posypać solą, pieprzem oraz posiekaną natką. Przykryte naczynie wstawić do nagrzanego piekarnika i zapiekać, aż ziemniaki będą miękkie. PSTRĄG PO GÓRALSKU 1 kg pstrągów (2-3 ryby) 2-3 ziemniaki 2 marchewki kawałek selera cebula 4 dag suszonych śliwek 2 łyżki śmietany łyżka masła ½ szklanki soku pomidorowego ½ cytryny ząbek czosnku łyżka posiekanej natki pietruszki pieprz sól Ponadto: olej do smażenia Ryby oczyścić, wyjąć ości, filety pokroić na kawałki, skropić cytryną, oprószyć solą, pieprzem i mąką, obsmażyć na oleju. Marchew pokroić w talarki, cebulę i seler w kostkę, ziemniaki w plastry, podsmażyć na oleju, dodając pod koniec masło oraz wcześniej namoczone śliwki pokrojone w paski. Rybę położyć na podsmażonych warzywach, zalać sokiem pomidorowym zmieszanym ze śmietaną, doprawionym roztartym z solą czosnkiem oraz pieprzem. Zapiec w piekarniku. Podawać posypane posiekaną natką pietruszki wraz z ziemniakami z wody. BOMBY 1,7 kg ziemniaków ½ kg śliw jajko łyżka mąki ziemniaczanej cynamon cukier ½ kostki masła sól Trzy ziemniaki obrać, ugotować i zmielić w maszynce do mięsa. Pozostałe ziemniaki obrać, wypłukać i zetrzeć na tarce o drobnych oczkach. Wycisnąć przez lnianą ścierkę. Dodać jajko, ugotowane ziemniaki i wyrobić na jednolitą masę. Formować knedle, do każdego włożyć wymytą i pozbawioną pestki śliwkę. Wrzucać do wrzącej i posolonej wody, gotować do wypłynięcia. Podawać polane masłem i posypane cukrem oraz cynamonem. PĄCZKI Z ZIEMNIAKÓW 1 kg mąki 70 dag ugotowanych, zmielonych ziemniaków 4 jajka 10 dag drożdży ½ kostki margaryny ½ szklanki cukru 2 łyżki wódki zapach rumowy szczypta soli Ponadto: olej do smażenia wiśnie ze słoika lub marmolada cukier puder Ziemniaki przepuścić przez maszynkę do mięsa razem z drożdżami. Dodać pozostałe składniki i starannie wymieszać. Z ciasta formować placuszki. W środek wkładać wiśnie ze słoika lub marmoladę, pozostawić do wyrośnięcia. Smażyć w gorącym oleju na złoty kolor, wyjąć, osączyć na bibule. Podawać posypane cukrem pudrem. Długo zachowują świeżość. BOMBOLKI Z MIODEM ½ litra mleka 1 kg mąki 7 dag drożdży 3-4 jajka ½ kostki margaryny 3 łyżki cukru Ponadto: białko jajka masło i miód do polania Sporządzić zaczyn z mleka, trzech łyżek mąki i cukru, odstawić do wyrośnięcia. Dodać jajka, resztę mąki, a na końcu roztopione masło. Ciasto wałkować na stolnicy wysypanej mąką. Kieliszkiem wykrawać małe kółeczka i odstawiać do wyrośnięcia. Gdy podwoi się ich wysokość, smarować je białkiem i piec 25-30 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 80°C. Kiedy nabiorą złotego koloru, wyjąć je z piekarnika, włożyć do rondla i przykryć pokrywką, aby odmiękły. Obficie polać roztopionym masłem z miodem. MAŁDRZYKI ½ kg sera twarogowego 3 dag mąki 2 dag masła ½ opakowania cukru waniliowego żółtko całe jajko skórka z cytryny Ponadto: tłuszcz do smażenia cukier puder do posypania Ser zmielić w maszynce do mięsa, dodać żółtko, całe jajko, masło, cukier waniliowy i startą skórkę z cytryny. Wszystkie składniki wymieszać i dodać mąkę. Kłaść ciasto na patelnię z rozgrzanym tłuszczem i formować okrągłe placuszki. Podawać posypane cukrem pudrem. KOŁACZE Z BRYNDZĄ Ciasto: 1 kg mąki 10 dag drożdży łyżka cukru sól Nadzienie: 75 dag bryndzy 2 jajka 2-3 łyżki mleka cebula łyżka kminku łyżka masła Przygotować ciasto: szklankę mąki zalać litrem ciepłej wody, dodać drożdże roztarte z cukrem i paroma łyżeczkami ciepłej wody. Odstawić w ciepłe miejsce. Gdy zaczyn wyrośnie, dodać resztę mąki, sól i wyrobić gładkie ciasto. Odstawić do ponownego wyrośnięcia, po czym uformować placki o średnicy 25-30 cm, zrobić w każdym wgłębienie i włożyć w nie masę serową. Piec 30-40 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 200°C. Przygotować nadzienie: bryndzę rozetrzeć na gładką masę, dodając stopniowo po łyżce mleka. Drobno posiekaną cebulę przesmażyć na maśle, dodać sparzony kminek, wymieszać z bryndzą. KREMARZ 45 dag mąki 15 dag margaryny jajko 15 dag cukru łyżka miodu ¼ szklanki śmietany łyżeczka proszku do pieczenia Krem: szklanka mleka 5 dag mąki 15 dag masła 15 dag cukru pudru 3-4 krople zapachu waniliowego Ponadto: dżem lub powidła śliwkowe tłuszcz do wysmarowania blachy cukier puder do posypania Mąkę wymieszać z proszkiem do pieczenia, dodać cukier, margarynę, jajko i miód. Wyrabiać ciasto stopniowo dodając śmietanę. Ciasto podzielić na cztery części, każdą rozwałkować. Jednakowej wielkości placki ułożyć na posmarowanych tłuszczem blachach. Piec na złoty kolor w temperaturze 180°C. Upieczone placki przełożyć na stolnicę. Przygotować krem: mleko zagotować z mąką, cały czas mieszając, przestudzić. Masło utrzeć z cukrem pudrem. Do masy dodać zapach waniliowy oraz powoli wlewać mleko z mąką. Krem utrzeć na puszystą, jednolitą masę. Pierwszy placek posmarować połową masy waniliowej, przykryć drugim plackiem, rozsmarować powidła, przykryć trzecim plackiem, posmarować resztą kremu i przykryć ostatnim plackiem. Ciasto posypać cukrem pudrem. HERBATA PO GÓRALSKU 1 l wody 6 łyżek spirytusu lub śliwowicy (70%) 4 torebki herbaty 4 łyżki cukru Zaparzyć herbatę, wlać spirytus, posłodzić. Herbata polecana jest ludziom przemarzniętym, na rozgrzewkę. Wskazana jest tylko jedna porcja (szklanka).

Tutaj masz gotowca ze strony głównej: http://wedlinydomowe.pl/zrob-to-sam/zrob-to-sam/1605-jaro-pokazuje-jak-uchronic-nasze-wyroby-przed-owadami

Jeśli masz określone możliwości finansowe, spraw sobie BORNIAKA. W razie niepogody możesz ja wstawić gdziekolwiek, choćby do garażu.

Musisz po prostu zabezpieczyć wędzonki przed muchami. Przy podniesionej temperaturze w komorze nie powinny się do niej "zakradać". Trochę z humorem: takie zloty świadczą o tym, że musisz robić niezłe delikatesy.

Jestem przeciwnikiem budowy takich wynalazków domowym sposobem, ale mam nadzieję, że w tym przypadku Andrzejek czuwa.

KUCHNIA ŚLĄSKA Jedna z najbardziej rozpoznawalnych kuchni w kraju. Mimo, że kaloryczna i tłusta, jest bardzo smaczna. Składa się przynajmniej z setki dań, zarówno prostych, jak i bardziej wyszukanych. W dni świąteczne na śląskim stole obowiązkowo pojawiał się rosół z domowym makaronem i dwa rodzaje klusek śląskich. Jedne z nich, zwane „polskie” robiono z połączenia ziemniaków ugotowanych oraz startych surowych z dodatkiem jajka i mąki oraz drugie - popularne, czyli kluski przyrządzone z ugotowanych, zmielonych ziemniaków połączonych z jajkiem i mąką ziemniaczaną. Do tego podawano roladę wołową, przypominającą zrazy zawijane, nadziewane paseczkami wędzonego boczku oraz cebulą i ogórkiem kiszonym. Najpopularniejszą jarzyną do obiadu była „modra” kapusta (czerwona kapusta). Na deser podawano kołaczyki z posypką, czyli ciasto drożdżowe z kruszonką oraz nadzieniem z sera lub maku. Na codzienny obiad była najczęściej zupa - wodzianka, dziś uważaną za rarytas, podczas gdy niegdyś była pożywieniem biedaków. Popularna była także parzybroda z żeberkami oraz żurek postny lub żeniaty. Na drugie danie podawano najczęściej karminadle, czyli kotlety siekane (mielone). Wiosnę witano w śląskiej kuchni jadłospisem, w którym królowała zielona zupa sporządzana z liści bardzo młodej kalarepki lub młodych liści różnorodnych ziół. Młoda kapusta, karminadle i młode ziemniaki z koperkiem pojawiały się w domu śląskim najczęściej we czwartek. W sobotę z kolei jadło się żur. Na Śląsku zawsze robiło się zupę ajntopf, czyli warzywno-mięsną. Zimą letnie zupy zastępowały sycące polewki oraz bryje. Prawdziwe szaleństwo kulinarne przypadało na karnawał. Wśród zapustowych smakołyków nie mogło zabraknąć słodkości: pączków, chruścików, loków migdałowych i zozworków. Wówczas raczono się również napitkami własnego wyrobu: domowym piwem, winem z głogu, kwasem imbirowym lub jałowcowym, miodówką lub orzechówką. Tradycyjną przystawką do piwa były precle. Przez cały rok wypiekano pierniczki, ciasto ze śliwkami, babki z owocami, ciasto z truskawkami no i oczywiście skubaniec. Ten ostatni rodzaj ciasto to: pokrojone i roztarte truskawki, jabłka, rabarbar lub inne owoce na cieście skubanym, a następnie udekorowane pianą z białek. Ciasto to smakuje zarówno na ciepło jak i na zimno. Ulubioną potrawą, zwłaszcza śląskich dzieci były kluski na parze (buchty). Podawano je z sosami owocowymi albo z masłem i cynamonem. Wykorzystywano je również jako dodatek do sosu i mięsa. Gdy zostały, podpiekano je w piekarniku i jedzono jak bułkę. Często stosowanym dodatkiem do drugiego dania była marynowana dynia. W kuchni śląskiej szczególne miejsce zajmują potrawy wigilijne. Na tę okazję przygotowywano specjalne dania, które były zarezerwowane wyłącznie na ten wieczór - pieczony karp, opiekane śledzie w zalewie octowej, śledzie w śmietanie, kapustę z grzybami, makówki (bułka, mak mielony i gotowany z mlekiem oraz bakaliami), moczkę, którą przygotowywało się z: kompotów jabłkowego lub śliwkowego, z suszonych śliwek, świątecznego piernika, ciemnego piwa, orzechów włoskich i laskowych, rodzynek i innych bakalii. Na Opolszczyźnie obowiązkowo musiała się znaleźć na wigilijnym stole zupa grochowa. Podawano tam także słodką zupę migdałową. Na Śląsku Cieszyńskim jadano natomiast zupę grzybową z gałuszkami (kluseczkami) albo fasolową z suszonymi owocami. Nieco mniej obfity jest stół wielkanocny. Ale i tutaj odnaleźć można prawdziwe rarytasy, jak np. jajka gotowane na twardo i moczone w specjalnej zalewie z łupin cebuli i kminku. Nieodzownym elementem świątecznego lub niedzielnego obiadu jest także kołocz z serem lub makiem. Wśród tradycyjnych świątecznych potraw śląskich znaleźć można także: bytomskie kamyki - czyli ciasto na miodzie i mleku, z dodatkiem przypraw korzennych i powideł, piernik z marcepanem, siemieniotkę - wigilijne danie o konsystencji budyniu lub zupy z utłuczonych konopi oraz śląski kompot wigilijny z suszonych owoców. ZALEWAJKA (ŻUR ŻENIATY) 2 szklanki kiszonego żuru (zakwas) 40 dag wędzonych żeberek 30 dag ziemniaków ząbek czosnku majeranek sól Zakwas: szklanka mąki żytniej grubo zmielonej 2-4 ząbki czosnku skórka razowego chleba cukier sól Przygotować zakwas: zagotować 3-4 szklanki wody i ostudzić. Ostudzoną wodę wlać do kamionkowego garnka, dodać mąkę żytnią oraz zmiażdżone ząbki czosnku. Dodać odrobinę soli i cukru oraz skórkę razowego Chleba, zamieszać. Garnek obwiązać płótnem lub gazą i trzymać w ciepłym miejscu 3-4 dni. W 2 litrach wody ugotować żeberka. W czasie gotowania dodać obrane i pokrojone w kostkę ziemniaki. Kiedy ziemniaki i żeberka będą miękkie wlać zakwas. Doprawić solą roztartą z ząbkiem czosnku i majerankiem ŻUR POSTNY szklanka kiszonego żuru (zakwas) 1½ litra wody cebula 2-3 łyżki margaryny ząbek czosnku sól Do wrzącej wody wlać szklankę zakwasu, okrasić cebulą smażoną na margarynie. Doprawić do smaku ząbkiem czosnku roztartym z solą. Podawać z ziemniakami ugotowanymi w całości lub ugniecionymi z dodatkiem słodkiego mleka. WODZIANKA kromka chleba ząbek czosnku kostka bulionowa łyżka smalcu pieprz sól Grubą kromkę chleba żytniego lub pszennego pokroić w kostkę, dodać roztarty ze solą ząbek czosnku oraz smalec. Do 2 szklanek wody dodać kostkę bulionową, zagotować. Wrzątkiem zalać chleb z dodatkami. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Podawać samą lub ze smażonymi ziemniakami (podanymi osobno) albo z gotowanymi ziemniakami utłuczonymi z masłem. POLEWKA PIWNA 4 szklanki piwa jasnego 15 dag chleba razowego ½ kg sera twarogowego szklanka śmietany kwaśnej cukier sól Piwo podgrzać w garnku z solą i cukrem oraz pokrojonym w kostkę, podsuszonym Chlebem. Stale mieszając dodać śmietanę. Na końcu wrzucić pokrojony w kostkę twaróg. Potrzymać chwilę na ogniu, nie zagotowując. Podawać z pieczywem. AJNTOPF 30 dag ziemniaków 2 duże kalarepy duża marchew mały seler pietruszka z nacią ¼ kapusty włoskiej por 10 dag margaryny ¾ szklanki śmietany 2 płaskie łyżeczki mąki 2½ litra wody 2-3 łyżeczki posiekanego koperku kminek bazylia maggi sól Umyte i pokrojone warzywa (ziemniaki w kostkę, por w plasterki, zielenina posiekana) ugotować we wrzącej, posolonej wodzie. Gdy wszystkie składniki będą miękkie, zupę zagęścić zasmażką z margaryny i mąki. Przyprawić do smaku maggi, solą, kminkiem i bazylią (może być suszona). Zagotować i odstawić z ognia. Dodać śmietanę oraz posiekany koperek. ZUPA Z DYNI ½ kg dyni ½ szklanki mleka 5 szklanek wody 2 łyżki mąki 3 goździki skórka cytrynowa szczypta cynamonu cukier sól Obraną i pokrojoną w kostkę dynię ugotować w wodzie z cynamonem, goździkami i kawałkiem skórki z cytryny. Przetrzeć przez sito, zaprawić mąką rozmieszaną z mlekiem, zagotować. Doprawić do smaku solą i cukrem. Podawać z ryżem ugotowanym na sypko. KAPUŚNIOK 30 dag kiszonej kapusty 25 dag żeberek 4 szklanki wody cebula łyżka smalcu łyżka mąki ½ łyżeczki kminku majeranek pieprz sól Żeberka świeże lub wędzone zalać litrem wody i gotować na wolnym ogniu do miękkości. Wyjąć, ostudzić i oddzielić mięso od kości. Kiszoną kapustę odcisnąć z wody. Sok wlać do wywaru z żeberek, kapustę drobno pokroić i również dodać do zupy. Dodać kminek i gotować przez 20 minut. Dużą cebulę drobno posiekać, usmażyć na szklisto na smalcu, dodać łyżkę mąki, razem przesmażyć, a następnie zagęścić zupę. Włożyć podzielone na mniejsze kawałki mięso. Doprawić do smaku majerankiem, solą i pieprzem. Zupę mocno podgrzać, powinna być dość gęsta. Podawać z ziemniakami okraszonymi skwarkami. PARZYBRODA ½ kg ziemniaków ½ kg kapusty włoskiej 1½ litra bulionu mięsnego 2 łyżki mąki przyprawa do zup (maggi) koper pieprz sól Kapustę włoską opłukać i pokroić w dość dużą kostkę. Umyte i obrane ziemniaki też pokroić w kostkę i ugotować je razem z kapustą w wywarze z mięsa. Dodać pokrojoną w kostkę cebulę i nasiona kopru. Gdy warzywa będą miękkie, zagęścić zupę zawiesiną z mąki i wody, zagotować i przyprawić do smaku solą, pieprzem i przyprawą do zup. Parzybroda będzie bardziej pożywna, jeśli ugotowana zostanie na żeberkach (1/2 kg nietłustych żeberek podzielonych na części) i zagęszczona zasmażką (np. 2 łyżki smalcu i 2 łyżki mąki). ROSÓŁ Z MAKARONEM Zupa: 80 dag wołowiny (najlepiej krzyżowej) 30-40 dag włoszczyzny (1-2 marchewki, pietruszka, ½ pora, kawałek selera, kawałek kapusty łoskiej) ½ cebuli 2 łyżki posiekanej natki pietruszki liście lubczyka ziele angielskie pieprz sól Makaron: 15 dag mąki jajko łyżeczka masła sól Przygotować zupę: mięso i obrane warzywa, wypłukane w zimnej wodzie, włożyć do garnka, zalać zimną wodą i doprowadzić do wrzenia. Gotować powoli, na niewielkim ogniu przez około 3 godziny. Pod koniec gotowania dodać połówkę cebuli podpieczoną na blasze lub nad palnikiem kuchenki gazowej. Przyprawić do smaku solą, pieprzem, zielem angielskim i kilkoma liśćmi lubczyka ogrodowego. Przygotować makaron: składniki zagnieść na dość twarde ciasto. Cienko rozwałkować na stolnicy, nie posypując mąką. Przyschnięte lekko ciasto zwinąć w rulon i bardzo ostrym nożem pokroić na cienkie nitki. Wsypać makaron do wrzącej, posolonej wody i gotować 5 minut. Odcedzony makaron układać na talerzach, położyć po kawałku marchewki z rosołu oraz po łyżeczce posiekanej natki pietruszki. Zalać gorącym rosołem. PAŃCIÓWA 1 kg ziemniaków główka kapusty białej 10 dag słoniny ocet sól Obraną główkę białej kapusty umyć i obrać zwierzchnich liści. Poszatkowaną kapustę zalać wodą i gotować 1 - ½ godziny. Pod koniec gotowania dodać 1-2 łyżki octu. Ziemniaki obrać, umyć i gotować w posolonej wodzie. Odcedzone ziemniaki utłuc i połączyć z kapustą. Pokrojoną i stopioną słoninę dodać do kapusty. Posolić do smaku. Podawać z gotowanymi żeberkami albo z mięsem smażonym i sosem. GARNUSZEK GÓRNIKA 4 zrazy wołowe 4 zrazy wieprzowe 8-10 ziemniaków 1/2 kg fasolki szparagowej 2 szklanki rosołu 2 kiszone ogórki 2 łyżki maki łyżka tłuszczu pieprz sól Zrazy wołowe i oddzielnie wieprzowe najpierw usmażyć, a następnie udusić do miękkości. Ugotować ziemniaki. Z rosołu i gęstej zasmażki przygotować sos, dodać pokrojoną fasolkę i ogórki rozdrobnione w talarki. Doprawić solą i pieprzem. Do naczyń kamionkowych (bulionówki) wkładać pokrojone w kostkę ziemniaki, na to po jednym zrazie, polać sosem i wstawić do piekarnika nagrzanego do temperatury 180°C. Zapiekać 15-20 minut. Podawać w tych samych naczyniach. BIGOS PO ŚLĄSKU Bigos: 75 dag łopatki wieprzowej ½ kg kapusty kiszonej 25 dag kapusty świeżej cebula 2 ząbki czosnku 2 łyżki smalcu 2 - 3 łyżki koncentratu pomidorowego liść laurowy 3 - 5 ziaren ziela angielskiego pieprz papryka sól Kopytka: 1/2 kg ziemniaków jajko 3 łyżki mąki sól Przygotować bigos: mięso obrać z łopatki, pokroić w kostkę. W rondlu stopić smalec, dodać pokrojoną w kostkę cebulę i obsmażyć. Następnie dołożyć pokrojone mięso i roztarte z solą ząbki czosnku. Mięso po obrumienieniu podlać wodą i dusić do miękkości. Poszatkować świeżą kapustę, posolić i po 30 minutach odcisnąć. Osobno ugotować obydwa rodzaje kapusty z dodatkiem listka laurowego i kilku ziaren ziela angielskiego. Po ugotowaniu doprawić do smaku solą, pieprzem i papryką. Dodać koncentrat i połączyć kapustę z mięsem. Przygotować kluski ziemniaczane: ugotowane i wystudzone ziemniaki przepuścić przez maszynkę do mięsa i połączyć z pozostałymi składnikami. Zagnieść ciasto i formować małe kopytka. Ugotować we wrzącej, posolonej wodzie. Odcedzić i wymieszać z mięsem i kapustą. Wstawić na 15 minut do nagrzanego piekarnika. Podawać bardzo gorące. GRUSZKI Z MIĘSEM Gulasz: 75 dag wieprzowiny pęczek włoszczyzny 75 dag gruszek (np.bergamotki) Sos: 3 dag mąki 3 dag margaryny kostka bulionowa sok z cytryny cukier sól Przygotować gulasz: opłukaną chudą wieprzowinę włożyć razem z drobno pokrojoną włoszczyzną do 1½ litra wrzącej i posolonej wody. Gotować 40-50 minut, dodać obrane oraz pozbawione gniazd nasiennych gruszki i gotować jeszcze 20 minut. Gdy mięso będzie miękkie, zdjąć z ognia. Przygotować sos: z tłuszczu i mąki sporządzić jasną zasmażkę, rozprowadzić ją 1½ szklanki wywaru i gotować na małym ogniu 10 minut. Przyprawić do smaku rozpuszczoną kostką bulionową, solą, cukrem i sokiem z cytryny. Smak sosu powinien być pikantny, ale jednocześnie dość wyraźnie słodko-kwaśny. Do sosu włożyć pokrojone mięso i gruszki. PIECZEŃ HUZARSKA 80 dag wołowiny ½ szklanki bulionu cebula 4 łyżki bułki tartej 2 łyżki masła 2 łyżki oleju 2 łyżki mąki łyżka posiekanej natki pietruszki liść laurowy 2 ziarenka ziela angielskiego pieprz sól Mięso umyć, lekko pobić tłuczkiem, oprószyć solą i łyżką mąki. Olej rozgrzać w rondlu, włożyć mięso, obsmażyć ze wszystkich stron, wlać bulion, dodać listek laurowy i ziele angielskie, dusić na małym ogniu do miękkości. Cebulę obrać, posiekać. Masło wymieszać z bułką, cebulą i posiekaną natką, przyprawić do smaku solą i pieprzem. Mięso wyjąć, mniej więcej co 3 cm zrobić głębokie, poprzeczne nacięcia. Co drugie nacięcie wypełnić sporą ilością farszu. Pieczeń włożyć z powrotem do rondla i dusić jeszcze 30 minut. Mięso wyjąć, sos oprószyć resztą mąki, zagotować, przyprawić do smaku. Pieczeń pokroić na porcje. Jedną porcję stanowią dwa plastry przedzielone nadzieniem. Podawać z ziemniakami, polaną sosem. GULASZ MYŚLIWSKI 1 kg wieprzowiny bez kości 8 dag smalcu 2 dag mąki 2 szklanki bulionu łyżka koncentratu pomidorowego ogórek kiszony szczypta zmielonych ziaren jałowca sól Mięso pokroić w kostkę, oprószyć solą i mąką. Smażyć na tłuszczu na rumiano. Przełożyć do rondla, zalać bulionem i dusić na wolnym ogniu do miękkości. Pod koniec duszenia dodać przecier pomidorowy, mielony jałowiec oraz ogórek kiszony pokrojony w kostkę. Sporządzić zawiesinę z mąki, połączyć z sosem, zagotować. Podawać z makaronem, ziemniakami, ryżem lub kaszą. MŁODA KAPUSTA I KARMINADLE Kapusta: główka kapusty 10 dag boczku wędzonego cebula kminek ocet cukier pieprz sól Karminadle: 40 dag mięsa mielonego (mieszane) cebula bułka (kajzerka) jajko olej pieprz sól Przygotować kapustę: oczyszczoną kapustę drobno pokroić. Gotować w posolonej wodzie do miękkości. Boczek i cebulę pokroić w kostkę i usmażyć. Ugotowana kapustę odcedzić, dodać pieprz, kminek, cukier i ocet. Wlać tłuszcz ze skwarkami i cebulą. Wymieszać i dosolić. Przygotować karminadle: do miski włożyć mięso i wbić jajko, cebulę pokroić w drobną kostkę, bułkę namoczyć w wodzie, a gdy zmięknie - odcisnąć i wraz z cebulą dodać do mięsa. Doprawić do smaku solą i pieprzem, wyrobić na jednolitą masę. Formować okrągłe, ale spłaszczone kotleciki, smażyć z obu stron na dobrze rozgrzanym tłuszczu. KLUSKI ŚLĄSKIE 1 kg ziemniaków 2 żółtka 2/3 szklanki maki ziemniaczanej łyżka mąki pszennej sól Ugotowane w posolonym wrzątku ziemniaki odcedzić, obrać z łupin i zmielić w maszynce. Dodać żółtka, obydwa rodzaje mąki, przyprawić do smaku solą i dokładnie wymieszać. Z masy formować kule wielkości orzecha włoskiego, na środku każdej zrobić palcem niewielkie wgłębienie. Gotować 5 minut w posolonym wrzątku, wyjąć łyżką cedzakową. Podawać jako samodzielne danie okraszone słoniną lub jako dodatek do dań mięsnych. KREPLE ZIEMNIACZANE 1 kg ziemniaków . 2 jajka 2 dag drożdży 3 łyżki mąki łyżka śmietany łyżeczka cukru łyżeczka masła Ponadto: tłuszcz do głębokiego smażenia Ugotowane w łupinach ziemniaki obrać, przetrzeć przez sito. Sporządzić rozczyn z drożdży, śmietany i cukru. Dodać do masy ziemniaczanej razem z jajkami, mąką i masłem. Utrzeć na gładką masę, formować nieduże kulki, kłaść na rozgrzany tłuszcz i smażyć na złoty kolor. Wybierać łyżką cedzakową, osączyć na bibule. Podawać gorące, jako dodatek do dań mięsnych. PLACKI ZIEMNIACZANE 2 kg ziemniaków 1-2 cebule jajko 3-4 łyżki mąki łyżeczka soli pieprz Ponadto: tłuszcz do smażenia Ziemniaki obrać, opłukać i zetrzeć na tarce o bardzo drobnych oczkach. Cebulę obrać i również utrzeć na tarce, dodać do ziemniaków razem z surowym jajkiem, mąką, solą i szczyptą pieprzu. Masę dobrze wymieszać. Na dużej patelni rozgrzać mocno tłuszcz, kłaść łyżką niedużą ilość masy i cienko rozsmarowywać. Smażyć szybko, na ostrym ogniu, rumieniąc z obu stron. Usmażone zaraz podawać. BUCHTY (KLUSKI NA PARZE) ½ kg mąki szklanka mleka 2 jajka 3 łyżki masła 3 dag drożdży cukier sól Z ciepłego mleka, drożdży, niewielkiej ilości mąki i odrobiny cukru sporządzić rozczyn o konsystencji gęstej śmietany. Pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Do miski wsypać mąkę, wbić jajka i wlać rozczyn. Ciasto wyrabiać ręką tak długo, aż będzie odrywać się od brzegów miski. Dodać stopione i ostudzone masło, szczyptę soli i dalej wyrabiać. Następnie miskę przykryć ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Gdy ciasto podwoi swoją objętość, formować okrągłe kluski wielkości pączków i układać na stolicy posypanej mąką. Gdy zaczną rosnąć, gotować je na parze. W tym celu szeroki garnek z wrzącą wodą nakryć gazą lub płócienną ścierką i obwiązać sznurkiem wokół brzegu. Na gazie układać kluski partiami i nakrywać dopasowaną do garnka miską. Gotować ok. 10 minut, aż buchty będą puszyste. Podawać na gorąco z sosem owocowym jako deser, polane stopionym masłem lub sosem jako dodatek do dań mięsnych. PLACKI ŚLEDZIOWE ½ kg filetów śledziowych 80 dag ziemniaków 10 dag wędzonego boczku cebula jajko 8 dag mąki łyżka soku z cytryny majeranek pieprz Ponadto: olej do smażenia Filety śledziowe pokroić w drobną kostkę. Obrane ziemniaki zetrzeć na drobnej tarce. Obraną cebule i boczek pokroić w kostkę i razem przesmażyć. Połączyć wszystkie składniki, dodać jajko i mąkę, doprawić do smaku pieprzem, majerankiem i sokiem z cytryny. Wymieszać i na rozgrzanym tłuszczu smażyć placki. Podawać z surówkami lub kwaśną śmietaną. GOŁĄBKI PO ŚLĄSKU 60 dag kiełbasy 10 liści czerwonej kapusty 2 jajka 14 dag bułki 6 dag tłuszczu 8 dag słoniny 3 szklanki bulionu boczek wędzony łyżka octu 2 łyżki posiekanej natki pietruszki sól Z główki kapusty wykroić głąb, zagotować w wodzie zakwaszonej octem i posolonej. Zdjąć zewnętrzne liście średniej wielkości i ściąć z nich grube nerwy. Kiełbasę pokroić jak najdrobniej, dodać namoczoną w wodzie i odciśniętą bułkę, jajka, pieprz i posiekaną natkę. Masę dokładnie wyrobić, nakładać na liście kapusty i formować gołąbki. Układać je w rondlu z rozgrzaną margaryną, posypując krojoną w kostkę słoniną. Lekko zrumienić, zalać bulionem i dusić pod przykryciem 45 minut, dolewając stopniowo wywar. Podawać polane stopionym boczkiem. OGÓRKI W MUNDURKACH Nadzienie: 70 dag świeżych ogórków 30 dag kaszy gryczanej cebula łyżka przecieru pomidorowego 30 dag gotowanego mięsa przyprawa do zup posiekany koperek pieprz Ciasto: 12 dag mąki 2 jajka 3 łyżki oleju Ponadto: olej do głębokiego smażenia Przygotować nadzienie: kaszę gryczaną ugotować na sypko, dodać zmielone gotowane mięso. Cebulę posiekać i zrumienić na tłuszczu. Dodać do nadzienia razem z koncentratem pomidorowym, posiekanym koperkiem, pieprzem i przyprawą do zup. Dobrze wymieszać. Umyte ogórki obrać ze skórki i wydrążyć cienkim nożem. Pustą przestrzeń wypełnić nadzieniem. Przygotować ciasto: z mąki, jajek, oleju i kilku łyżek wody wyrobić ciasto, obtaczać w nim napełnione ogórki i smażyć w rondlu z rozgrzanym tłuszczem. Podawać z ziemniakami i sosem grzybowym. PIECZONKA 2 kg ziemniaków ½ kg wędzonego boczku ½ kg kiełbasy 4 cebule posiekana natka pietruszki pieprz sól Ponadto: liście kapusty smalec Ziemniaki obrać, opłukać i pokroić w cienkie plasterki, boczek pokroić w cienkie paski, a kiełbasę w plasterki. Cebule obrać i pokroić w piórka. Garnek żeliwny lub brytfannę wysmarować smalcem. Spód wyłożyć liśćmi z kapusty, obranymi z twardych części. W naczyniu układać warstwami: boczek, cebulę, kiełbasę i na końcu ziemniaki. Warstwy ziemniaków należy posypywać solą, pieprzem i posiekaną zieleniną. Kolejność warstw powtórzyć co najmniej 3 razy, kończąc ziemniakami. Powierzchnię obłożyć szczelnie liśćmi kapusty, przykryć przykrywą i piec w nagrzanym piekarniku przez 1 – 1½ godziny. ŚLEDZIE PO ŚLĄSKU 4-6 płatów śledziowych 2 jajka na twardo 15 dag wędzonego boczku cebula szklanka śmietany łyżka posiekanej natki pietruszki Śledzie przepuścić przez maszynkę razem z ugotowanymi na twardo jajkami, wędzonym boczkiem i obraną dużą cebulą. Dodać śmietanę i łyżkę posiekanej natki pietruszki. Wszystko razem wymieszać, przybrać z wierzchu natką i podawać z masłem do ziemniaków gotowanych w łupinach. ROLMOPSY Śledzie: 8 płatów śledziowych 2 kiszone ogórki cebula ziarenka gorczycy Marynata: ½ szklanki wody ½ szklanki octu (6%) cebula marchewka cukier sól Przygotować rolmopsy: śledzie opłukać, na każdy płat kłaść kawałek ogórka, parę talarków cebuli i kilka ziaren gorczycy. Zwijać ciasno, spiąć końce wykałaczką, ułożyć w słoju. Przygotować marynatę: zagotować wodę z octem, dodać sól, cukier i pokrojoną w talarki cebulę oraz marchewkę. Schłodzić, zalać śledzie ułożone w słoju. Słój zakręcić i przechowywać w chłodnym miejscu. Podawać z pieczywem lub z pieczonymi ziemniakami. KARP PO ŚLĄSKU 1 kg karpia 4 marchewki 2 pietruszki ½ selera 2 pory 2 cebule 2 szklanki piwa 3 łyżki utartego piernika garść rodzynków 4-5 jagód suszonego jałowca szczypta suszonego tymianku cukier ocet winny liść laurowy sól Do płaskiego rondla włożyć oczyszczoną włoszczyznę, cebule, jałowiec, tymianek, liść laurowy i zalać piwem oraz dwoma szklankami wody. Wywar gotować 25 minut. Następnie wsypać utarty piernik i jeszcze gotować 5 minut. Marchew i pietruszkę usunąć, a resztę warzyw przetrzeć przez sito, posolić, przyprawić do smaku octem winnym oraz cukrem i dodać umyte rodzynki. Oczyszczonego i podzielonego na dzwonka karpia włożyć do gorącego sosu i gotować na małym ogniu. Gdy będzie miękki, ostrożnie wyjąć, ułożyć na półmisku i polać sosem. Podawać z ziemniakami. SCHAB PO ŚLĄSKU 75 dag schabu ½ szklanki bułki tartej 5 łyżek oleju 2 łyżki czerwonego wina 3 łyżki powideł śliwkowych 3 goździki ½ łyżeczki cukru sól Ponadto: olej do smażenia Schab pokroić w plastry, ugotować w posolonej wodzie na pół miękko, wyjąć, przestudzić, obtoczyć w bułce tartej i obsmażyć na rozgrzanym oleju. W dwóch szklankach wywaru z gotowania poddusić chwilę schab. Dodać goździki, rozmieszać powidła i dodać cukier, czerwone wino, potrzymać jeszcze chwilę na ogniu nie gotując. Schab wyłożyć na półmisek, polać sosem. Podawać z ziemniakami i modrą kapustą. ROLADY WOŁOWE 60 dag chudej wołowiny 4 plastry boczku cebula 2 łyżki musztardy 2 łyżki mąki liść laurowy 2-3 ziarna ziela angielskiego pieprz sól Ponadto: tłuszcz do smażenia śmietana Kawałek wołowiny rozciąć na 4 płaty, zbić tłuczkiem, oprószyć solą i pieprzem, posmarować musztardą i na każdy nałożyć płat boczku oraz kilka plasterków cebuli. Zwinąć roladki brzegi chowając do środka. Zawiązać nitką, oprószyć mąką i smażyć na gorącym tłuszczu. Przełożyć do rondla, podlać wodą i dusić 30-40 minut. Pod koniec duszenia dodać liść laurowy i parę ziaren ziela angielskiego i dusić jeszcze 30 minut. Sos podprawić gęstą śmietaną. Podawać z ziemniakami i „modrą” kapustą (tj. czerwoną). SCHAB SZTYGARA 1 kg schabu 30 dag kiełbasy 2 łyżki smalcu 2 ząbki czosnku 2 łyżki mąki szklanka bulionu 4 cebule kminek pieprz papryka sól Ponadto: łyżeczka mąki pszennej łyżeczka mąki ziemniaczanej Mięso oddzielić od kości i tak nakroić, aby powstał szeroki płat. Posypać solą, papryką, pieprzem i natrzeć roztartymi z solą dwoma ząbkami czosnku. W utworzone nacięcie włożyć obraną ze skórki niezbyt grubą kiełbasę. Zawinąć, obwiązać nitką, oprószyć solą i dobrze zrumienić ze wszystkich stron na smalcu. Podlać bulionem, przykryć i dusić pół godziny. Zdjąć pokrywę, ułożyć z boku mięsa ćwiartki cebuli i upiec schab w piekarniku, skrapiając wodą. Pod koniec posypać kminkiem. Z upieczonego schabu zdjąć nitkę, pokroić mięso w plastry. Sos podprawić zawiesiną wody i dwóch płaskich łyżeczek mąki. Podawać z kluskami lub ziemniakami i „modrą” kapustą (tj. czerwoną). PIECZEŃ Z JAJKIEM ½ kg mielonego mięsa mieszanego bułka (kajzerka) 4 jajka cebula 2-3 łyżki smalcu kostka bulionowa gałka muszkatołowa pieprz sól Ponadto: łuszcz do formy Namoczoną w wodzie bułkę odcisnąć. Cebulę obrać, pokroić w kostkę i obsmażyć na łyżce smalcu. Połączyć mięso z bułką i cebulą, doprawić startą gałką muszkatołową, solą i pieprzem, dobrze wyrobić. Wyłożyć na stolnicę i uformować płaski placek. Jajka ugotowane na półtwardo obrać ze skorupek, ułożyć jedno obok drugiego w środku mięsnego placka, zwinąć mięso w rulon, włożyć do foremki wysmarowanej tłuszczem, włożyć do nagrzanego piekarnika na 40 minut. W czasie pieczenia skrapiać pozostałym smalcem. Po upieczeniu wyjąć. W szklance rozpuścić kostkę bulionową w 3-4 łyżkach wody. Tym rosołem polać z wierzchu pieczeń i 5-10 minut potrzymać w ciepłym piekarniku. Po wyjęciu pieczeń kroić na porcje tak, aby w każdej znajdowało się ½ jajka. Podawać polaną ostrym sosem (np. chrzanowym, pomidorowym) z ziemniakami oraz „modrą” kapustą (tj. czerwoną). KRÓLIK PIECZONY ZE ŚMIETANĄ królik 10 dag słoniny ząbek czosnku 2 łyżki masła szklanka bulionu szklanka kwaśnej śmietany łyżka tymianku i rozmarynu sól Oczyszczonego królika naszpikować słoniną, natrzeć ząbkiem czosnku roztartym z łyżką soli i ziołami. W brytfannie roztopić masło, ułożyć królika, wstawić do piekarnika i piec do miękkości (1½ - 2 godziny) najpierw polewając bulionem, a potem skrapiając tylko zimną wodą. Gdy już jest miękki wyjąć, pokroić na porcje. Sos podprawić kwaśną śmietaną (bez dodatku mąki). Gorącym sosem polać mięso. Podawać z kluskami śląskimi, „modrą” kapustą (tj. czerwoną) lub brusznicami. GRZYBY W CIEŚCIE PIWNYM 30 dag pieczarek ½ szklanki piwa 2 jajka 22 dag mąki 2 dag oleju sól Ponadto: tłuszcz do smażenia Przygotować ciasto: żółtka wymieszać z piwem, posolić, dodać tyle mąki, aby uzyskać konsystencję ciasta naleśnikowego. Ubić pianę z białek, wymieszać z ciastem, dodać olej, wymieszać. Pieczarki posolić i oprószyć mąką, następnie zanurzać w cieście piwnym. Smażyć na tłuszczu w głębokim naczyniu. Podawać z sosem pomidorowym z ryżem lub frytkami. SAŁATKA Z MODREJ KAPUSTY 1 kg czerwonej kapusty 15 dag wędzonego boczku cebula łyżeczka cukru jabłko (np. antonówka) łyżka octu pieprz sól Poszatkowaną drobno kapustę gotować kilkanaście minut w niewielkiej ilości wody z dodatkiem octu. Gdy zmięknie, odlać wodę, dodać stopiony (ze skwarkami) boczek, posiekaną drobno cebulę, cukier, trochę soli i pieprzu do smaku. Można dodać pokrojone w słupki obrane jabłko. Podawać na ciepło lub na zimno do dań mięsnych, a zwłaszcza do rolad, pieczonej gęsi i pieczeni schabowych. KWASZONKA Z CZERWONEJ KAPUSTY 5 kg czerwonej kapusty 1 kg kwaśnych jabłek ½ kg cebuli 10 dag soli łyżeczka cukru kminek Poszatkować kapustę, obrane jabłka i cebulę. Głąby kapuściane utrzeć na tarce z dużymi oczkami. Wszystko razem wymieszać, dodać sól, cukier oraz parę nasion kminku. Kwaszonkę ciasno ubić w kamiennym garnku, przykryć płatem czystego płótna, denkiem albo płaskim talerzem, obciążyć kamieniem. Przetrzymać w kuchni, aż minie okres burzliwej fermentacji, wynieść w chłodne miejsce. DYNIA MARYNOWANA średniej wielkości dynia ½ szklanki octu (10%) 10 łyżek cukru litr wody 10 sztuk goździków łyżeczka soli Dojrzałą dynię obrać z twardej skóry i luźnego miąższu, usunąć pestki, pokroić w kostkę o boku 1 cm. Wodę zagotować z cukrem, solą i goździkami. Wrzucić do niej dynię. Zagotować, wlewając pod koniec ocet, delikatnie mieszając i natychmiast zdjąć z ognia. Przełożyć do czystych słoików twist, zamknąć i pasteryzować 10-15 minut. Doskonały dodatek do mięs. PIKLE Ogórki: 5 kg ogórków 15 dag soli Zalewa: 2 szklanki octu (6%) szklanka wody kilka ziarenek gorczycy 2-3 ziarna pieprzu 1-2 ziarna ziela angielskiego 2 liście laurowe łyżka cukru Przygotować ogórki: jesienne, dobrze wyrośnięte, dojrzałe ogórki umyć, obrać, usunąć gniazda nasienne. Pozostały twardy miąższ pokroić w długie paski. Na 1 kg obranych ogórków wziąć 5 dag soli, przesypać ogórki i pozostawić na 24 godziny w kamiennym garnku. Następnie odsączyć z solanki, układać w słoikach twist i wlać zalewę. Przygotować zalewę: szklanka przegotowanej wody, szklanka octu, kilka ziaren gorczycy, ziela angielskiego i pieprzu, 2-3 liście laurowe. Po dwóch dniach zalewę zlać i zagotować, dodając na 2 szklanki płynu łyżkę cukru i szklankę octu. Po zagotowaniu gorącą zalewą ostrożnie napełnić słoje z ogórkami, zakręcić i pasteryzować 30 minut. Podawać do dań mięsnych. KREPLE (PĄCZKI) Pączki: 1 kg mąki 15 dag cukru 10 dag drożdży 2 szklanki mleka 7 żółtek jajko Nadzienie: 40 dag powideł (marmolada) 10 dag masła cukier waniliowy kieliszek spirytusu sól Ponadto: 1½ kg smalcu 10 dag cukru pudru Ze szklanki mleka, 20 dag mąki, drożdży i łyżeczki cukru przygotować rozczyn o gęstości dobrej śmietany. Zostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia. Żółtka i całe jajko utrzeć z cukrem w misce, dodać wyrośnięty rozczyn, cukier waniliowy, resztę mleka, szczyptę soli i alkohol. Wyrabiać ciasto tak długo, aż stanie się gładkie, lśniące i będzie odstawało od ręki, a na powierzchni ukażą się pęcherzyki powietrza. Rozpuszczone masło wlewać stopniowo do ciasta. Jeszcze chwilę wyrabiać; ciasto nie powinno być zbyt gęste. Ciasto przykryć ściereczką i pozostawić w ciepłym miejscu na 15 minut do podrośnięcia. Wyrośnięte ciasto przełożyć na stolnicę, rozwałkować na grubość 1 cm i szklanką wykrawać krążki. Na każdy krążek kłaść nadzienie (konfiturę lub marmoladę), delikatnie nakryć drugim, po czym zlepić brzegi. Zlepione odkładać na stolnicę wysypaną mąką. Gdy krepie podrosną, smażyć je w gorącym smalcu po 3-4 minuty z każdej strony, aż będą złocistobrązowe. Wyjmować łyżką cedzakową na papierowy ręcznik kuchenny, by obciekły z tłuszczu. Jeszcze ciepłe oprószyć cukrem pudrem. CHRUSTY 25 dag mąki (po ½ poznańskiej i krupczatki) 3 żółtka łyżka rumu 2 łyżki cukru 2 łyżki kwaśnej śmietany odrobina proszku do pieczenia starta skórka z cytryny odrobina soli Ponadto: 1 /2 kg smalcu cukier puder Z wymienionych składników zagnieść ciasto i ubijać wałkiem na stolnicy, aby było całkiem gładkie. Ciasto wywałkować cienko, kroić radełkiem na pasy szerokości ok. 4 cm i długości 15-20 cm. Naciąć każdy wzdłuż pośrodku i przewinąć jeden koniec przez powstały otwór. Rozgrzać w rondlu mocno tłuszcz, smażyć chrust na złoty kolor. Układać na półmisku, posypać obficie cukrem pudrem. MAKARONIKI 35 dag cukru pudru 25 dag migdałów 4-5 białek łyżka soku z cytryny zapach migdałowy 3 dag mąki Ponadto: garść migdałów tłuszcz do formy Sparzone migdały obrać, wysuszyć w piekarniku, zemleć. Cukier puder przesiać przez sito, dodać białka, sok z cytryny, migdały i parę kropel olejku migdałowego. Ucierać niezbyt długo, wymieszać z mąką. Blachę wyłożyć papierem pergaminowym wysmarowanym tłuszczem. Kłaść łyżeczką małe stożki, na każdym układać połówkę migdała. Spryskać wodą, wstawić do średnio nagrzanego piekarnika. Piec na złoty kolor. Wyjąć, ostudzić. KOKOSANKI 6 białek ½ kg cukru pudru ½ szklanki wody 25 dag wiórek kokosowych 12 dag mąki 12 dag bułki tartej Ponadto: tłuszcz do formy Białka z ½ szklanką wody i cukrem pudrem ubić w naczyniu nad parą, aż masa zgęstnieje. Dodać wiórki kokosowe, mąkę i bułkę tartą, masę ostrożnie wymieszać. Blachę wyłożyć pergaminem lekko nasmarowanym tłuszczem. Kłaść łyżeczką małe stożki i piec w niezbyt nagrzanym piekarniku. Kokosanki przechowują się bardzo długo. WIELKANOCNY WIENIEC ½ kg mąki szklanka mleka 5 dag drożdży 5 dag masła łyżeczka cukru jajko łyżeczka soli Ponadto: żółtko mak lub posiekane orzechy Z wymienionych składników przyrządzić ciasto i odstawić na godzinę w ciepłe miejsce, by podrosło. Następnie podzielić na dwie części, zrobić z każdej wałeczek długości 50-60 cm i upleść wieniec, pozostawiając dość duży otwór w środku. Wierzch posmarować żółtkiem i posypać makiem lub posiekanymi orzechami. Piec w średnio nagrzanym piekarniku 40 minut. Ułożyć na okrągłym talerzu, w środek włożyć jajka ugotowane w łupinach cebulowych i posmarowane tłuszczem, żeby błyszczały, a w sam środek jajek włożyć parę gałązek bukszpanu. Tak podać na stół wielkanocny. CWIBAK PIERNIKOWY 3 jajka szklanka cukru (kryształ) szklanka miodu opakowanie przyprawy piernikowej 3 szklanki mąki ziemniaczanej garść migdałów i orzechów łyżka proszku do pieczenia Ponadto: tłuszcz do formy bułka tarta Duże trzy jajka ucierać ok. 20 minut ze szklanką cukru. Dodać szklankę płynnego miodu i ucierać dalej 10 minut, aż jajka i miód dokładnie się połączą i wsypać opakowanie przyprawy piernikowej. Można też dodać nieco pokruszonych orzechów lub migdałów, uprzednio sparzonych i obranych. Następnie wsypać mąkę ziemniaczaną wymieszanej z czubatą łyżką proszku do pieczenia. Po dokładnym wymieszaniu ciasta, wyłożyć je do natłuszczonej i wysypanej bułką tartą podłużnej formy i piec w dobrze nagrzanym piekarniku ok. 40 minut. Przez pierwsze 20 minut nie otwierać piekarnika, po 30 minutach sprawdzić ciasto cienkim patyczkiem, czy piernik się już upiekł. Zmniejszyć płomień w piekarniku i po dalszych 10 minutach piernik wyjąć. PIERNIK Z MARCEPANEM Ciasto: 1½ kg mąki 70 dag cukru ½ kg miodu 15 dag masła 3 jajka 5 dag orzechów 5 dag kakao opakowanie przypraw korzennych do piernika ½ szklanki mocnej kawy kardamon szczypta gałki muszkatołowej 3 małe opakowania proszku do pieczenia 2-3 słoiki dżemu malinowego lub powideł śliwkowych Marcepan: 30 dag migdałów 30 dag cukru pudru 3 łyżki soku cytrynowego kieliszek koniaku Lukier czekoladowy: 30 dag cukru pudru 5 dag kakao 5 dag masła 5 łyżek gorącego mleka Na trzy dni wcześniej przygotować marcepan: migdały sparzyć wrzątkiem, zdjąć łuski, obsuszyć w ciepłym piekarniku, po czym dwukrotnie przepuścić przez maszynkę. Zmielone migdały utrzeć w donicy, dodając cukier puder oraz kieliszek koniaku lub 3 łyżki soku cytrynowego. Utartą masę podgrzewać w rondlu, ciągle mieszając, aż zacznie odstawać od dna. Zawinąć w wilgotną lnianą szmatkę i pozostawić na 3 dni. Przygotować ciasto: miód, cukier i masło utrzeć w misce, aż utworzy się płynna masa. Dodawać po jednym trzy jajka ciągle ucierając. Następnie dodawać zmielone orzechy, przyprawę do pierników, kakao, mocną kawę, szczyptę gałki muszkatołowej i kardamonu. Wymieszać w misce mąkę z proszkami do pieczenia. Połączyć mąkę z płynną masą. Ciasto dokładnie wyrobić i pozostawić w chłodnym miejscu na parę godzin, a nawet tydzień lub dwa. Ciasto podzielić na trzy części, cienko rozwałkować i wyłożyć do trzech jednakowej wielkości blach. Piec każdy placek ok. 30 minut w średnio nagrzanym piekarniku. Gdy pierniki ostygną, dwa z nich posmarować dość grubo dżemem malinowym lub powidłami śliwkowymi i złożyć. Wierzch także posmarować cienko dżemem lub powidłami. Następnie rozwałkować na stolnicy posypanej cukrem pudrem cieniutki placek marcepanowy wielkości placka piernikowego i nałożyć na górę. Trzeci placek piernikowy również posmarować cienką warstwą dżemu i tą stroną przyłożyć do marcepanu. Piernik przykryć arkuszem papieru pergaminowego i obciążyć. Następnego dnia pokroić na niewielkie kostki i polukrować. Przygotować lukier: wszystkie składniki utrzeć na jednolitą masę i płaskim pędzelkiem smarować kostki piernikowe. KOŁOCZ Z POSYPKĄ Ciasto: 1 kg mąki 2 szklanki mleka 6 dag drożdży 20 dag masła 20 dag cukru 2 całe jajka 4 żółtka opakowanie cukru waniliowego starta skórka z cytryny sól Ponadto: tłuszcz do formy Posypka: ½ kg mąki 25 dag margaryny 25 dag cukru opakowanie cukru waniliowego Drożdże rozmieszać w niewielkiej ilości mleka z dodatkiem mąki i cukru. Odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Kiedy zaczyn podrośnie, połączyć ze sobą wszystkie składniki ciasta i wyrobić. Im dłużej będziemy wyrabiać, tym ciasto będzie pulchniejsze. Ponownie odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia na 40 minut. W tym czasie przygotować posypkę: mąkę wymieszać z cukrem waniliowym, masło (zimne z lodówki) rozdrobnić na małe kawałki, wszystko razem przesiekać i zagnieść nie wyrabiając zbyt długo. Posypkę wstawić do lodówki. Posmarować blachy tłuszczem. Wyrośnięte ciasto ułożyć na blasze, rozciągnąć je natłuszczonymi palcami. Pozostawić chwilę w cieple, żeby wyrosło, po czym posmarować mlekiem z rozpuszczoną w nim łyżką cukru, a z wierzchu posypać grubo kruszonką. Wstawić do nagrzanego piekarnika i piec 45-50 minut. PIERNICZKI 4 jajka 1 kg mąki ½ kg miodu sztucznego 15 dag cukru opakowanie proszku do pieczenia 2 opakowania przyprawy do pierników 25 dag margaryny Ponadto: tłuszcz do blach Miód stopić z tłuszczem i przyprawą do pierników. Z 10 dag cukru oraz odrobiny wody przygotować karmel i połączyć go z miodem, tłuszczem i przyprawą. Całość ostudzić. Żółtka oddzielić od białek i utrzeć z resztą cukru. Do utartych żółtek dodać wystudzoną masę z karmelem i wsypać, ucierając równocześnie pałką przesianą mąkę i proszek do pieczenia. Pozostałe białka ubić na sztywną pianę, połączyć z zarobionym ciastem. Dokładnie wymieszać, wyrównać, oprószyć wierzch mąką i pozostawić na noc do stężenia. Następnego dnia wałkować płaty o grubości 0,5 cm i wykrawać z nich drobne pierniczki za pomocą małych foremek. Piec w średnio nagrzanym piekarniku na wysmarowanych tłuszczem blachach. SKUBANIEC ½ kg mąki 22 dag margaryny 5 jajek 2 łyżki smalcu łyżeczka proszku do pieczenia szklanka i 5 łyżek cukru 2 łyżki kakao 1½ kg owoców (np. rabarbar, truskawki, jabłka) Mąkę, margarynę, smalec, 5 łyżek cukru, żółtka i proszek do pieczenia włożyć do miski i szybko zagnieść kruche ciasto. Podzielić na trzy części, jedną częścią wyłożyć tortownicę o średnicy ok. 30 cm lub blachę 45 x 45 cm, do drugiej części dodać kakao i również zagnieść. Na jasnym cieście ułożyć owoce, ciemne ciasto skubać jak kruszonkę i układać na owocach. Ubić pianę z białek, dodając szklankę cukru, włożyć na ciasto i łyżką wyrównać powierzchnię. Z ostatniego kawałka jasnego ciasta skubać kruszonkę tak samo jak z ciemnego ciasta. Piec w średnio nagrzanym piekarniku 40 minut. W przypadku rabarbaru, po pokrojeniu należy posypać go cukrem, żeby nie był za kwaśny. CIASTO ZE ŚLIWKAMI Ciasto: 25 dag mąki ½ kostki masła 1/3 szklanki wody ½ łyżeczki proszku do pieczenia łyżka cukru pudru szczypta soli Warstwa owocowa: ½ kg śliwek węgierek 2 jajka 3 łyżki gęstej śmietany 3 łyżki cukru pudru Ponadto: tłuszcz do formy Z mąki, tłuszczu, wody, cukru, proszku do pieczenia i soli zagnieść ciasto. Następnie schłodzić je 15 minut w lodówce, po czym rozłożyć cienką warstwą, formując „rancik” na około 1 cm wysokości. Tortownica powinna być natłuszczona. Wstawić do piekarnika na około 10-15 minut. Podpieczone ciasto posypać łyżką cukru i ułożyć na nim połówki wydrylowanych śliwek. Wstawić do dobrze nagrzanego piekarnika i piec około 25 minut. Jajka rozbić widelcem, dodać cukier i śmietanę. Dokładnie wymieszać. Masę wylać na upieczone ciasto i ponownie wstawić do piekarnika, aby polewa się ścięła. BABKA Z OWOCAMI szklanka cukru ½ kostki margaryny 6 kopiatych łyżek mąki 3 jajka 1½ łyżeczki proszku do pieczenia opakowanie cukru waniliowego ½ kg owoców (jabłka, rabarbar lub agrest) Ponadto: bułka tarta tłuszcz do formy Margarynę i cukier roztopić, zostawić garnek na minimalnym ogniu i miksując, dodać jajka, mąkę z proszkiem i cukrem waniliowym. Po połączeniu wszystkich składników zdjąć z ognia. Do wysmarowanej i posypanej bułką tartą formy wlać ciasto i posypać gęsto owocami. Piec w dobrze nagrzanym piekarniku. MAKÓWKI 30 dag maku 15 dag cukru 2 szklanki mleka 2 szklanki wody 2-3 pokrojone w kostkę bułki kajzerki łyżka masła cytryna garść orzechów włoskich garść rodzynek garść migdałów smażona skórka pomarańczowa wiórki kokosowe Sparzony mak ostudzić i zmielić dwukrotnie w maszynce do mięsa o najdrobniejszych oczkach. Połączyć mleko z wodą, dodać mak i gotować około 15 minut, aż mak zmięknie. Dodać cukier, rodzynki, sparzone, obrane i posiekane migdały, dodać też masło i sok z cytryny. Na półmisku układać pokrojoną w kostkę bułkę, zalać wrzątkiem z makiem, posypać orzechami, skórką z pomarańczy, następnie ułożyć drugą warstwę pokrojonej w kostkę bułki i znowu zalać makiem oraz posypać orzechami i skórką pomarańczową itd. Wierzch można posypać wiórkami kokosowymi i udekorować skórką pomarańczową. MOCZKA 1 litr bulionu z ryby 1 litr ciemnego piwa karmelowego 30 dag suszonych śliwek 30 dag piernika miodowego 10 suszonych fig 5 dag łuskanych orzechów włoskich 10-15 migdałów 8 dag rodzynków średni pasternak średnia pietruszka 1/3 szklanki cukru 2 łyżki masła 2 łyżki mąki sok z jednej cytryny sól Śliwki zalać przegotowaną, letnią wodą i odstawić na 6 godzin, po czym gotować kilka minut na wolnym ogniu. Warzywa umyć, obrać, włożyć do garnka z bulionem i ugotować. Gdy będą miękkie, wyjąć je, wystudzić i razem z piernikiem rozmoczonym w piwie zmielić. Do zmielonych warzyw wlać bulion rybny, dodać rodzynki, sparzone i przekrojone wzdłuż migdały, posiekane orzechy, pokrojone w paski figi i śliwki oraz resztę piwa. Całość zagotować, przyprawić cukrem i ciągle mieszając, zagęścić jasną zasmażką sporządzoną z masła i mąki. Na końcu dodać sok z cytryny. Podawać po wystudzeniu. SIEMIENIOTKA 30 dag konopi litr mleka 3 łyżki mąki łyżka masła cukier sól Konopie opłukać, sparzyć wrzątkiem lub zagotować. Następnie odcedzić, zalać dwoma litrami wody i gotować. Gdy ziarenka zaczną pękać, odcedzić je na sicie, przełożyć do garnka. Wywar odstawić. Drewnianą łyżką wyciskać z nasion mleczko, dolewając trochę gorącej wody. Mleczko przecedzić do osobnego garnka, nasiona zalać niewielką ilością wody i dalej wyciskać. Powtarzać tę czynność kilka razy, aby dobrze wygnieść zawartość nasion. Wyciśnięte mleczko połączyć z mlekiem, wywarem z konopi, zagęścić zawiesiną z mąki i wody. Przyprawić do smaku solą i cukrem. Mieszając zagotować, zestawić z ognia oraz dodać masło. Podawać z kaszą gryczaną ugotowaną na sypko. NAPÓJ SZTYGARA 2/3 szklanki wódki czystej (40%) 2 szklanki soku pomidorowego kilka kropli soku z cytryny papryka pieprz sól Wódkę połączyć z sokiem pomidorowym, dodać przyprawy, dokładnie wymieszać. Podawać z kostkami lodu.

Niebawem napiszę więcej o tyndalizacji w USA. Co do autoklawów; czytam i oglądam, ale obowiązek nakazuje mi, by przestrzec wszystkich przed samoróbkami. Tutaj naprawdę nie ma żartów. Wy zrobicie, jak Wam nakazuje sumienie. Najtańszy i najpopularniejszy autoklaw domowy z pokrywą na gumowa uszczelkę, wsadem kilkunastu słoików i zamykaniem - wycięcia w pokrywie muszą wejść w wycięcia górnego brzegu naczynia (wystarczy obrócić o 90 stopni i mamy trwałe i bezpieczne zamknięcie), kosztuje ok. 90 dolarów. Warto poszukać na eBay;u lub w Amazon.

https://portal.abczdrowie.pl/czy-wedzone-ryby-sa-zdrowe

Troszkę spokojniej Panowie.

Będzie coraz lepiej.

Wolniej kręć i nie za szybko podawaj porcje ciasta.

Witaj. Słabo szukałaś. mamy tutaj bardzo bogaty materiał na ten temat, oraz producentów tych urządzeń. Na pewno przyjdą Ci z pomocą.

Wszystko w swoim czasie i w odpowiednim temacie. To, że prawo federalne czegoś zabrania, nie oznacza, że nie możesz tego robić na własny (wyłącznie) użytek.

Nie ma się naprawdę o co kłócić. Te wszystkie wędzarnie i ich rozwiązania zostały wymyślone (niektóre) wieki temu. Nikt tutaj nie wynalazł koła. Niemcy, nasi wschodni sąsiedzi i rybacy mieli i mają wędzarnie bezpośrednie, a u nas po prostu one dopiero wchodzą, zastępując, w niektórych regionach, popularne beczki. To samo z tyndalizacją konserw. Jak już pisałem, u nas temat się rozwija, a w USA, ten okres minął i po gruntownych badaniach, tyndalizacja jest zakazana przez prawo federalne. I jeszcze jedno. Dziesiątki z Was, jeśli nie setki z powodzeniem wędziły na jednej z pierwszych wędzarni komorowych jakie znamy. Mam na myśli wędzarnię Andrzeja w naszej SDM. Jakoś nikt tego urządzenia tutaj nie przywołuje, choć pracowało na nim najwięcej osób i jest najbardziej chyba znane.

Jeśli utrzymacie ten poziom dyskusji dalej, to w pełni ją popieram. Proszę jednak awansem, by nie przeginać. Każdy z Was ma w sumie rację, ale starajcie się przedstawiać swoją na zasadzie pokazywania jej pozytywów i ewentualnych negatywów, bez obrażania drugiej strony i prób oceny jej odmiennego zdania. Będzie kulturalnie i po koleżeńsku.

Serdecznie zapraszam Państwa do zapisów na Kurs Podstawowy Nr 4/16 w naszej filii SDM w Łazach, który zaplanowany jest w terminie od 23 do 25 września 2016 r. Lista chętnych do uczestnictwa w Kursie Podstawowym: 1. Michał Horszowski 2. Marcin Onyszkiewicz (wpłata 490,00 zł) 3. Remigiusz Weinar 4. Stanisław Jakubik (wpłata 490,00 zł) 5. Paweł Kubica (wpłata 490,00 zł) 6. Grzegorz Grzanka (wpłata 490,00 zł) 7. Marcin Kołodziejczyk (wpłata 245,00 zł) 8. Artur Bryła 9. Alicja Kaczelnik 10. Grzegorz Kaczelnik 11. Paweł Bronk (wpłata 490,00 zł) 12. Karol Glezner 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Oczywiście wykładowcami są Koledzy Bagno i Dziadek. Cena kursu: 490,00 zł od osoby. W cenę wliczone noclegi, pełne wyżywienie oraz materiały i surowce do produkcji. Pokoje nowoczesne, bardzo przestronne każdy z węzłem sanitarnym. Sala dydaktyczna przygotowana profesjonalnie i wyposażona w pełni na potrzeby kursu. Duża wędzarnia stacjonarna z wózkiem wędzarniczym koło pomieszczenia technologicznego, wewnątrz budynku. W pomieszczeniu wędzarni chłodnia. Między salą biesiadną, a salą dydaktyczną kuchnia, gdzie można robić kawę i herbatę. Obiekt zapewnia pełne wyżywienie słuchaczom kursów: - piątek - obiadokolacja, - sobota - śniadanie, obiad, kolacja, - niedziela - śniadanie (produkty wykonane przez kursantów) Więcej informacji na stronie SDM - www.szkoladomowegomasarstwa.pl. , zakładka: Oferta szkoleń. Tam także należy dokonać zapisu. ZAPRASZAMY

No to my resztę weźmiemy. Ma się zmarnować?

Tier, to jest gotowe opracowanie i dodatkowe przepisy będziesz mógł wrzucić jak skończę. Andym, czy zdajesz sobie sprawę ile jest pracy przy skanowaniu, OCR-owaniu, poprawianiu i ustawianiu oraz formatowaniu tekstu? Opracowanie ma ok. 200 stron, więc nie może być od razu zwłaszcza, że otrzymałem go dopiero dzisiaj. Spokojnie i systematycznie wszystko zostanie tutaj umieszczone.

/topic/6622-wyroby-z-sarniny/

Dzisiaj mam dla Państwa bardzo ciekawą pozycję. Jest nią zbiór tradycyjnych przepisów z różnych regionów Polski. Regiony, których potrawy przedstawimy, zawiera spis poniżej. Dalej mamy alfabetyczny wykaz wszystkich omówionych przepisów. Zapraszam. POLSKIE KUCHNIE REGIONALNE SPIS TREŚCI: KUCHNIA ŚLĄSKA KUCHNIA GÓRALSKA KUCHNIA WIELKOPOLSKA KUCHNIA KASZUBSKA KUCHNIA PODLASKA KUCHNIA WARMII I MAZUR KUCHNIA KRESOWA KUCHNIA GALICYJSKA (MAŁOPOLSKA) KUCHNIA MAZOWIECKA KUCHNIA KUJAWSKA WYKAZ PRZEPISÓW: Ajntopf Amoniaczki Anyżki Babka podlaska Babka poznańska Babka ułańska Babka wiedeńska Babka z mięsem Babka z owocami Babka ziemniaczana Baranina „na dziko” Barszcz Barszcz biały Barszcz grzybowy Barszcz małopolski Barszcz podlaski Barszcz wiejski Barszcz wigilijny Barszcz z botwiną Barszcz z grzybami Bigos Bigos litewski Bigos myśliwski Bigos po kaszubsku Bigos po śląsku Blin Bliny Bombolki z miodem Bomby Bryjka Buchty (kluski na parze) Buchty z bitą śmietaną Bumbe (kluchy nadziewane) Chłodnik kurpiowski Chłodnik litewski Chłodnik mazowiecki Chrust Ciasto ze śliwkami Cwibak piernikowy Cynadry Czapumiak Czebureki Czernina Czernina Czosnianka Drożdżówka kaszubska (Kuch) Duszonka z dorsza Dynia marynowana Dzybzalki Fafemuchy Farszynki Fasola ze śliwkami Faworki Ferkase Flaki po warszawsku Galareta z węgorza Galart (nóżki w galarecie) Gałuszki (kluski) Gapio zupa Garnuszek górnika Gęś nadziewana Golce I (kluski ziemniaczane) Golce II Golonka po kaszubsku Golonka po poznańsku Golonka z kapustą Gołąbki Gołąbki po małopolsku Gołąbki po śląsku Gołąbki z mięsem Gramatka (polewka piwna) Grochówka ze śledziem Grucholec (baba ziemniaczana) Gruszki z mięsem Grzyby w cieście piwnym Gulasz Gulasz myśliwski Herbata po góralsku Jagnięcina duszona z kapustą Jagnięcina z fasolą Jagnięcina z jarzynami Jaja po wiedeńsku Jajecznica bacowska Jajecznica krakowska Jajecznica mazowiecka Jajecznica ze śledziem Jajka z łososiem Jucha Kaczka Kaczka po poznańsku Kaczka z borowikami Kaczka z cytrusami Kaczka z kapustą Kamuszka Kapusta z fasolą Kapuśniok Karp pieczony Karp po krakowsku Karp po poznańsku Karp po Śląsku Karp w cieście Kartacze Kartuskie ogórki Kiełbasa po zbójnicku Kindziuk Kiszka kaszubska Kiszka ziemniaczana Kioski Kluchy na łachu (pyzy) Kluska mysiata Kluski scykane Kluski śląskie Kluski zaparzane (kładzione) Knedle ze śliwkami Knysze z kapustą Kokosanki Kołacze z bryndzą Kołduny podlaskie Kołduny tatarskie Kołocz z posypką Kotlet po mazursku Kotlety grzybowe Kotlety jagnięce Kotlety z fasoli Kotlety z kapusty i mięsa Kramarz Krepie (pączki) Krepie ziemniaczane Królik pieczony ze śmietaną Krupnik Ksywę z pułkami Kurczak po krakowsku Kutia Kwas z Bradu (suszone owoce) i chleba Kwaśno zupa Kwaszone gurczi Kwaszonka z czerwonej kapusty Kwaśnica I Kwaśnica II Kwaśnica III Leszcz po suwalsku Likier żurawinowy Lin z jabłkami Maczanka po krakowsku Maczanka włościańska Makaroniki Makówki Małdrzyki Mamałyga Marchew po mazursku (inaczej) Mazurek Mazurska sałatka z marchwi Mazurska zupa rybna Mini-szaszłyk Miodny kuch Miód warmiński Młoda kapusta i karminadle Moczka Moskole Mostek cielęcy nadziewany Mrowisko Napój sztygara Nugat Obona (gęsia okrasa) Ogórki w mundurkach Okrasa puszczańska (smalec) Ołatki z kaszy Ołatki ze schabu Ołatki ziemniaczano-marchwiowe Palcówka (kiełbasa domowa) Pańciówa Paprykarz cielęcy Parzybroda Parzybroda Pasztet z płoci Pączki galicyjskie Pączki z ziemniaków Pieczeń barania Pieczeń cielęca Pieczeń huzarska Pieczeń huzarska Pieczeń mazowiecka Pieczeń z jajkiem Pieczeń z samy Pieczonka Pierniczki Pierniczki kujawskie Piernik po lwowsku Piernik z marcepanem Piernik z marcepanem Pierogi ruskie Pierożki z brzoskwiniami Pikle Piszinger Placki drożdżowe ziemniaczano-grzybowe Placki śledziowe Placki ziemniaczane Plince z pomoćką Plińce (placki ziemniaczane) Plyndze (placki ziemniaczane) Pokuczaj Polewka kaszubska Polewka kujawska Polewka piwna Polewka piwna Polewka rybna Polewka z gałuszkami Polędwica w cieście Potrawka z kury Potrawka z podrobów Prażnica (jajecznica) Prażuchy Prosię pieczone Przekładaniec krakowski Pstrąg po góralsku Pulpety do flaków Pyry z gzikiem (ziemniaki z serem) Pyzy Pyzy Rejbak (babka ziemniaczana) Rogale barcińskie Roladki z ryb Rolady wołowe Rolmopsy Rosół wołowy z kluseczkami wątrobianymi Rosół z kury Rosół z makaronem Rosół z siei Rosół z węgorza Ruchocze (racuchy) Rulony kurpiowskie Rulony z polędwicy Rulony zbójnickie Ryba po Kujawsku Ryba z jajecznicą (prażnica) Salceson z grzybów Sałatka galicyjska Sałatka galicyjska Sałatka z modrej kapusty Sandacz po augustowsku Schab Maurycy Schab po Śląsku Schab po warszawsku Schab sztygara Schab w galarecie Sernik wiedeński Sękacz Sielawa w marynacie Siemieniotka Skubaniec Smażona ikra Smażone wątróbki dorszowe Smażony ozór Soczewiaki Strucla makowa Strudel z jabłkami Szagówki (kluski z gotowanych ziemniaków) Szare kluchy (kluski z surowych ziemniaków) Szarlotka Szaszłyk beskidzki Szaszłyk jagnięcy Szaszłyk z baraniny Szczupak po warmińsku Szczypta z okrasą Szmurowana kapusta z boczkiem Szmurowana wieprzowina Szmurowana wołowina Szneki z glancem (drożdżówki) Sznycel wiedeński Sznycle Jana Sobieskiego Sznycle siekane Szpajza Sztufada wołowa Śledzie po Śląsku Śledzie po tatarsku Śledź smażony z ziemniakami (stupka z pułkami) Śledź z ziemniakami (pułki) I Śledź z ziemniakami II Ślepe ryby (zupa ziemniaczana) Tatar z gęsiny Tort morelowy Tort z fasoli Udziec jagnięcy Uszka do barszczu Wereszczaki Wielkanocny wieniec Wodzianka Wodzianka Zagraj Zalewajka (żur żeniaty) Zarzucajka Ziemniaki po cabańsku Zrazy kasztelańskie Zrazy warmińskie Zrazy wołowe (po nelsońsku) Zrazy z pieczarkami Zucielki (paszteciki) Zupa dziadowska Zupa galas Zupa grochowa z kapustą Zupa grzybowa Zupa grzybowa Zupa krótka Zupa kwackowa Zupa „nic” Zupa owocowa z kluskami Zupa po kaszubsku Zupa podlaska Zupa rakowa Zupa rybna Zupa z brukwi (zupa z żeltich wreczi) Zupa z dyni Zupa z dyni Zupa z maślanki Zupa z wątróbek dorsza Żeberka po Podolsku Żołądki gęsie w galarecie Żołądki kurczęce Żuchel Żur postny Żurek góralski Żurek kujawski Żurek z jajkami

Na prośbę forumowiczów, jeszcze raz wklejam plik Kolegi Andyandy'ego zawierający opracowany przez Niego projekt wędzarni: Nowy_Projekt _ budowa_wedzarni+WD.pdf

Prawdziwe niebo w gębie poznasz, kiedy taką wędzoną zakisisz. Spróbuj.