-
Postów
46 111 -
Dołączył
-
Ostatnia wizyta
-
Wygrane w rankingu
172
Typ zawartości
Profile
Forum
Wydarzenia
Mapa użytkowników
Sklep
Giełda
Treść opublikowana przez Maxell
-
Czysta etykieta - wyzwania i możliwości związane z ograniczeniem dodatku azotanów (III) i (V) w technologii produkcji mięsa Rola azotanów (III) i (V) w produkcji wyrobów mięsnych Praktyka dodawania azotanów i azotynów do produktów mięsnych była znana od wieków. Pod koniec XIX wieku zaczęto badać znaczenie saletry jako środka konserwującego mięso. W latach 50-60-tych XX wieku azotyny i azotany zaczęły być regularnie stosowane w przemyśle mięsnym, a w latach 70-tych XX wieku zaczęto powszechnie stosować regulacje dotyczące ich użycia (Cassens, 1990). Azotany i azotyny to sole kwasów nieorganicznych niekiedy występujące naturalnie w żywności, ale także dodawane do żywności jako konserwanty w postaci proszku. Azotany (III) sodu i potasu, inaczej azotyn sodu, NaNO2 (E250) i azotyn potasu, KNO2 (E249) to sole używane jako środek konserwujący w wielu procesach technologicznych w przetwórstwie mięsnym. Nadają one produktom mięsnym czerwono-różową, ciepłoodporną, stabilną barwę, poprawiają i utrwalają ich smak i zapach, przedłużają trwałość poprzez działanie bakteriobójcze (np. względem Staphylococcus aureus czy Listeria monocytogenes). Przede wszystkim zapobiegają rozwojowi bakterii Clostridium botulinum, której toksyna - jad kiełbasiany jest jedną z najsilniejszych toksyn biologicznych. Z kolei azotany (V) sodu, NaNO3 (E251) i potasu, KNO3 (E252) to naturalnie występujące związki, obecne niemal we wszystkich warzywach, szczególnie liściastych. W produktach mięsnych azotany działają pośrednio - pełnią rolę rezerwuaru azotynów, ponieważ w środowisku mięsa ulegają redukcji do azotynów. Redukcja azotanów do azotynów następuję pod wpływem enzymów mikroorganizmów naturalnie obecnych w surowcu mięsnym, np. z rodzaju Staphylococcaceae i Micrococcaceae. Kolejno z azotynów w środowisku kwaśnym powstaje kwas azotawy (HNO2), który może ulec dalszej redukcji do tlenku azotu (NO), dwutlenku azotu (NO2) lub tritlenku diazotu (N2O3). Tlenek azotu (NO) reagując z barwnikiem mięsa – mioglobiną tworzy nitrozomioglobinę, która utrwalona w procesie ogrzewania zamienia się w niktrozohemichromogen – trwały różowo-czerwony barwnik mięsa (Bernando i wsp, 2021, Pospiech i Frankowska, 2009). Zagrożenia dla zdrowia Azotyny mogą wiązać się z hemoglobiną krwi i poprzez trwałe jej zablokowanie uniemożliwiać przenoszenie tlenu wewnątrz organizmu, powodując niedotlenienie tkanek i organów. Ustalona przez WHO maksymalna dawka azotynów, jaką człowiek może spożywać codziennie bez uszczerbku na zdrowiu (tzw. ADI), wynosi 0,1 mg/kg masy ciała, a w przypadku azotanów wartość ta wynosi 5 mg/ kg masy ciała/dzień (Pospiech i Frankowska, 2009). Głównym źródłem azotanów w diecie są warzywa i dostarczają średnio 89% tych związków, a azotyny dostarczane są przede wszystkim (w 69%) z mięsa i przetworów mięsnych. Surowiec mięsny niepeklowany zawiera stosunkowo niewielkie ilości azotanów i azotynów, ok. 2,5 mg/kg, a ich zawartość w wyrobach mięsnych zmniejsza się podczas przechowywania, jako wynik przemiany barwników hemowych do nitrozylopochodnych oraz dysmutacji azotynu do azotanu (Stoica i wsp. 2021). Głównym źródłem azotynów w wyrobach mięsnych są sole peklujące. W ostatnich latach kontrowersje wokół azotynów nasiliły się po opublikowaniu raportu IARC przez grupę roboczą ds. oceny zagrożeń rakotwórczych dla ludzi, w odniesieniu do czerwonego i przetworzonego mięsa. Niniejsza praca systematyzuje badania epidemiologiczne i toksykologiczne, sugerując związek między rakiem jelita grubego a azotynami zawartymi w przetworach mięsnych. Uważa się, że same azotany i azotyny nie mają żadnego lub mają ograniczony potencjał rakotwórczy, jednak w połączeniu z niektórymi aminami lub amidami azotyn może tworzyć związki N-nitrozowe (NOC), z których wiele jest rakotwórczych, co wykazano w badaniach na zwierzętach laboratoryjnych (IARC, 2018). Stosowanie azotanów (E251, E252) i azotynów (E249, E250) w produktach mięsnych reguluje prawo Unii Europejskiej, które określa maksymalną dopuszczalną ilość oraz maksymalne poziomy pozostałości w produktach mięsnych. Informacje te zostały opublikowane w całości w rozporządzeniu Unii Europejskiej nr 1129/2011. Ilość azotynu sodu (NaNO2) dopuszczona do użytku w przetworzonym mięsie wynosi obecnie 150 mg/kg, z wyjątkiem sterylizowanych produktów mięsnych (gdzie limit wynosi 100 mg/kg) i tradycyjnych produktów peklowanych na sucho (dla których limit wynosi 175–180 mg/kg) (Rozp.1129/2011). Debata związana ze stosowaniem azotanów i azotynów w przetwórstwie mięsa trwa. Na przykład władze Danii wprowadziły bardziej restrykcyjne przepisy dopuszczając jedynie 60 mg azotynów /kg surowca mięsnego, argumentując to ochroną zdrowia i życia konsumentów. Organa kształtujące prawodawstwo w tym obszarze poszukują kompromisu między zagrożeniem powodowanym przez nitrozoaminy wskutek obecności azotynów w produktach mięsnych a ich działaniem ochronnym przeciwko wzrostowi bakterii, w szczególności tych odpowiedzialnych za zatrucie jadem kiełbasianym. Strategie redukcji poziomu azotanów (III) i (V) w wyrobach mięsnych W literaturze prezentowane są różne punkty widzenia związane z ryzykiem spożycia azotanów i azotynów dla zdrowia. Główna krytyka związku między rakiem jelita grubego a przetworzonym mięsem opiera się na potencjalnym błędzie wynikającym z faktu, że w badaniach toksykologicznych wykorzystano stężenie związków o wysokiej szkodliwości, z trudem spotykane w przetworzonym mięsie (Bernando i wsp., 2021). Mimo wątpliwości środowiska naukowego, uważa się, że należy zastosować zasadę ostrożności i określać strategie zmniejszania ryzyka dla konsumentów. Przetwory mięsne są jednym z celów tych strategii. Dlatego naukowcy testują możliwości zastosowania nowych technologii i rozwiązań dla przemysłu: Zastosowanie ekstraktów z warzyw jako źródła azotanów (III) i (V); Wykazano, że znaczne ilości NO3 (azotanów) są naturalnie obecne w niektórych owocach i warzywach (seler, szpinak, sałata, pietruszka, rukola, boćwina, brokuł, kapusta, rzeżucha, rzodkiewka). Warzywa te lub ich ekstrakty mogą być wykorzystane jako źródło azotynów i zastosowane w przetwórstwie mięsnym do uzyskania wyrobów mięsnych o właściwościach zbliżonych do konwencjonalnych produktów peklowanych (Bernando i wsp, 2021, Stoica i wsp. 2021). Zastosowanie wyselekcjonowanych mikroorganizmów jako składnika kultur startowych; W wielu badaniach wykazano wpływ mikroorganizmów w tworzeniu barwy mięsa. Dodatek wyselekcjonowanych szczepów mikroorganizmów (głównie bakterii fermentacji mlekowej) może pomóc rozwiązać problem akceptacji sensorycznej oraz bezpieczeństwa mikrobiologicznego (Szymański i wsp. 2023). Nowe technologie np.: AP (zimna plazma), PEF (pulsacyjne pole elektryczne); Wykazano, że zimna plazma może stać się innowacyjną technologią wytwarzania naturalnego azotynu. AP to proces, w którym powstaje zjonizowany gaz zawierający reaktywne formy azotu, które w środowisku żywności mogą wywoływać reakcje z wytworzeniem NO2. AP może dostarczać NO2 do mięsa, podobnie jak chemiczny NaNO2, jednak NO2 wytwarzany przez AP można łatwiej zredukować do NO niż w przypadku chemicznej procedury NaNO2 (Yong i wsp., 2017). Równie nową i innowacyjną technologią możliwą do zastosowania w przemyśle mięsnym jest PEF (pulsacyjne pole elektryczne). PEF to metoda nietermiczna, która pozwala na zwiększenie elektroprzepuszczalności błon cytoplazmatycznych komórek zwierzęcych i zwiększenie dyfuzji soli, co w konsekwencji wpływa na możliwość ograniczenia ich dodatku (Rocha i wsp., 2018). Podsumowując, obecność azotanów i azotynów w produktach mięsnych nadal budzi duże obawy wśród konsumentów, zwłaszcza od czasu wzmocnienia trendu na produkty z tzw. „czystą etykietą”. Trend ograniczania dodatku azotanów (III) i (V) jest silny, co jest wspierane przez ustawodawców rożnych Państw. Jednocześnie naukowcy testują nowe rozwiązania, aby zagwarantować zarówno bezpieczeństwo, jak i wysoką jakość sensoryczną i zdrowotną innowacyjnych wyrobów mięsnych. Słabą stroną nowych rozwiązań są wysokie koszty aplikacji. dr hab. Dorota Zielińska, prof. SGGW Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka, Katedra Technologii Gastronomicznej i Higieny Żywności, ul. Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa Literatura: 1. Bernardo, P., Patarata, L., Lorenzo, J. M., & Fraqueza, M. J. (2021). Nitrate is nitrate: The status quo of using nitrate through vegetable extracts in meat products. Foods, 10(12), 3019. 2. Cassens, R.D. Nitrite-cured Meat. In A Food Safety Issue in Perspective; Food & Nutrition Press Inc.: Trumbull, CT, USA, 1990. 3. International Agency for Research on Cancer (IARC). Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans Red Meat and Processed Meat; WHO: Geneva, Switzerland, 2018; Volume 114. 4. Pospiech, E, & Frankowska, A. (2009). Azotany III i V–ich zastosowanie i przyszłość w przetwarzaniu mięsa. Medycyna Weterynaryjna, 65(12), 803-806. 5. Rocha, C. M. R., Genisheva, Z., Ferreira-Santos, P., Rodrigues, R., Vicente, A. A., Teixeira, J. A., & Pereira, R. N. (2018). Electric field-based technologies for valorization of bioresources. Bioresource Technology, 254, 325–339. 6. Stoica, M., Antohi, V. M., Alexe, P., Ivan, A. S., Stanciu, S., Stoica, D., ... & Stuparu-Cretu, M. (2022). New strategies for the total/partial replacement of conventional sodium nitrite in meat products: A review. Food and Bioprocess Technology, 1-25. 7. Szymański, P., Łaszkiewicz, B., Kern-Jędrychowska, A., Siekierko, U., & Kołożyn-Krajewska, D. (2023). The effect of the use of Limosilactobacillus fermentum S8 isolated from organic acid whey on nitrosyl pigment concentration and the colour formation of uncured cooked meat products. Meat Science, 196, 109031. 8. Yong, H. I., Park, J., Kim, H.-J., Jung, S., Park, S., Lee, H. J., Choe, W., & Jo, C. (2017). An innovative curing process with plasma treated water for production of loin ham and for its quality and safety. Plasma Processes and Polymers, 15, 1700050.
-
Gdzie polecacie zakupić jelita?
Maxell odpowiedział(a) na slodziaksos temat w Jelita, osłonki, przyprawy i dodatki
Ale pewnie i z rabatem dla WB 7% taniej. -
Nooo mili Państwo, zdaje się, że ta dyskusja zaczyna odbiegać od treści głownego wątku. Proszę prowadzić ją dalej na PW.
-
Próżnia a czas przydatności do spożycia Utrzymanie jakości i trwałości mięsa jest jednym z ważniejszych celów pakowania w przemyśle mięsnym. Jakość dla konsumenta kryje się w wyglądzie, smaku i w konsystencji, ale również w tym, co nie jest postrzegalne zmysłami, czyli w jakości mikrobiologicznej. Pakowanie mięsa i przetworów mięsnych z roku na rok zyskuje coraz więcej zwolenników. Zmienność systemów sprzedaży, szczególnie poprzez sieci dużych hurtowni i supermarketów, wymaga od producentów żywności wydłużenia czasu trwałości wyrobów oraz atrakcyjnego opakowania produktu. Opakowanie jest wyrobem przeznaczonym do ochrony zapakowanego produktu podczas całego łańcucha dystrybucyjnego. W związku z tym przed opakowaniami i materiałami opakowaniowymi stawiane są określone wymagania w zależności od poziomu dystrybucji, na jakim się znajdują. Konsekwencją dążeń do wprowadzenia coraz bardziej funkcjonalnych opakowań, dostosowanych do nowych technik i technologii produkcji jest opracowywanie wielu systemów pakowania towarów. Pod pojęciem systemu pakowania należy rozumieć uporządkowany, wzajemnie powiązany ze sobą i otoczeniem układ elementów, wyodrębniony dla potrzeb właściwego zapakowania produktu mięsnego. Postęp w nauce i zmiany w gospodarce żywnościowej oraz budowa pozycji rynkowej przedsiębiorstw produkcyjnych, które nastąpiły w ostatnich latach pozwoliły na kreowanie najwyższej jakości produktów i usług oferowanych klientom na rynku spożywczym. Rozrastająca się sieć dyskontów na rynku żywnościowym, gdzie oferowane produkty mają nie tylko zachęcić ale i przekonać konsumenta o spełnieniu jego wysokich wymagań, oczekiwań względem jakości artykułów spożywczych. Ważnym czynnikiem jest tutaj zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego i żywieniowego, na które świadomy, przeciętny konsument zwraca uwagę. Biorąc pod uwagę sferę nauki, należy zaznaczyć, że podstawowym zadaniem technologii żywności jest zapewnienie wysokiej jakości żywności oraz zagwarantowanie osiągniętej jakości podczas produkcji przez możliwie długi okres czasu. Określając końcową jakość żywności należy uwzględnić działanie różnych czynników, które mają znaczący wpływ na trwałość. Czas i sposób przechowywania poprodukcyjnego, to dwa główne determinanty, w których istotne znaczenie na trwałość ma rodzaj zastosowanego opakowania oraz środowiska, w którym przechowywany jest produkt. Opakowanie w przemyśle mięsnym, czy innym przemyśle spożywczym musi spełniać wiele podstawowych funkcji decydujących o wysokiej jakości, na którą składa się przede wszystkim bezpieczeństwo zdrowotne i żywieniowe oraz trwałość. Do tych funkcji zaliczyć należy barierowość, zabezpieczenie przed oddziaływaniem środowiska zewnętrznego oraz funkcjonalność, która nie ogranicza trwałości podczas przechowywania. Dążenie do przedłużania trwałości produktów mięsnych różnych gatunków zwierząt jest trwałą tendencją w produkcji żywności i głównym motorem postępu w zakresie nowych opakowań i technik pakowania. Zatem mając na uwadze pogarszanie się jakości surowego mięsa przechowywanego w warunkach chłodniczych, gotowych wyrobów oraz zapotrzebowanie na łatwy dostęp umożliwiający sprawne przygotowanie posiłku w dowolnym czasie i w różnorodnych sytuacjach związanych z aktywnością człowieka, uzasadnia potrzebę ciągłego doskonalenia metod utrzymania jakości i trwałości. Wobec rosnących wymagań konsumentów, pakowanie próżniowe - VP (Vacuum Packaging), pakowanie w atmosferze modyfikowanej - MAP (Modified Atmosphere Packaging), pakowanie w atmosferze kontrolowanej - CAP (Controlled Atmosphere Packaging) mięsa i przetworów mięsnych w próżni, znajduje współcześnie, w porównaniu z innymi metodami przechowywania bardzo znaczące zainteresowanie wśród producentów, którzy walczą o klienta na rynku spożywczym. Takim czynnikiem determinującym i przekonującym klienta o wyborze i zakupie zapakowanej żywności jest możliwość przechowywania jej przez dłuższy czas, uzyskując trwałość oraz nie tracąc walorów sensorycznych. Pakowanie próżniowe polega na ewakuacji powietrza z opakowania, które następnie jest szczelnie zamykane, zwykle przez zgrzewanie. Podstawowym warunkiem jest zastosowanie materiału opakowaniowego o wystarczająco wysokiej barierowości w stosunku do gazów, umożliwiającej utrzymanie próżni w okresie przydatności do spożycia (nawet 5-krotnie) zabezpieczanego produktu. Usunięcie większości powietrza z opakowania można uważać za modyfikację atmosfery wokół zapakowanego produktu. Jednakże termin „pakowanie w atmosferze modyfikowanej” odnosi się z reguły do systemu pakowania produktów w mieszaninie gazowej. Omawiany system pakowania żywności pozwala wydłużyć okres magazynowania chłodniczego nawet pięciokrotnie w porównaniu ze standardowym pakowaniem. Na skutek eliminacji powietrza uniemożliwiony jest rozwój wszelkich bakterii, pleśni i drożdży. Ze względu na fakt, że większość mikroorganizmów potrzebuje tlenu do rozwoju, w pakowaniu próżniowym jest to eliminowane do minimum. Środowisko ubogie w tlen i bogate w dwutlenek węgla przyczynia się do znaczącego ograniczenia wzrostu normalnych organizmów powodujących psucie ryb, co umożliwia wydłużenie dopuszczalnego okresu przydatności do spożycia oraz wpływa na zachowanie odpowiednich cech sensorycznych. Pakowanie próżniowe jest szczególnie dobrym sposobem przechowywania w warunkach chłodniczych (temp. 2-4°C) żywności już poddanej obróbce termicznej, gdzie zostały zahamowane procesy enzymatyczne wpływające na szybsze przemiany w surowym produkcie oraz zachowanie atrakcyjnego wyglądu, smaku i co najważniejsze wartości odżywczych. Natomiast sama jakość i trwałość pakowanych próżniowo produktów zależy głównie od tego, czy żywność nie została wcześniej tuż przed pakowaniem zanieczyszczona wtórnie, mikrobiologicznie, a następnie podczas procesów technologicznych (rozdrobnienie, obróbka termiczna, chłodzenie, itp.). Według danych literaturowych, np. świeże ryby pakowane próżniowo mają znacznie dłuższą przydatność do spożycia, niż te przechowywane w warunkach chłodniczych bez opakowania. Ryby tak pakowane mają jednak stosunkowo niską jakość sensoryczną i mikrobiologiczną. Natomiast przetwory rybne, w których zastosowano obróbkę termiczną (np. wędzenie) pakowane próżniowo zachowują trwałość znacznie dłużej niż przechowywane tradycyjnie w warunkach chłodniczych, gdzie narażone są na bezpośredni kontakt z otoczeniem (tlen, światło, zanieczyszczenia mechaniczne i mikrobiologiczne). O trwałości pakowanych próżniowo produktów żywnościowych, zwłaszcza rybnych, decyduje też zastosowanie opakowania o odpowiedniej barierowości, czyli zdolności do przenikania gazów i pary wodnej. Jeśli zastosowane zostanie opakowanie o barierowości gwarantującej odpowiednio niską wilgotność dochodzi do obsuszania produktu, stanowiącego czynnik utrwalający. Gdy zaś przez opakowanie może przenikać woda - sprzyja to szybszemu pogorszeniu się jakości opakowanego produktu. Dopasowanie odpowiednich parametrów przy takiej dostępności na rynku opakowań jest aktualnie możliwe w zależności od cech produktu jaki ma zostać zapakowany i jak ma się zachowywać w trakcie przechowywania. Od wielu lat najbardziej klasycznymi materiałami stosowanymi w postaci torebek do pakowania próżniowego są: • laminat celofanu z polietylenem; • laminat PET/PE; • folie PET i PA w postaci rękawów, w których ewakuacja powietrza może być dokonywana przez obkurczenie termiczne na pakowanym produkcie; • laminaty PA/PE. Obecnie do próżniowego pakowania ryb, przeznaczonych do przechowywania, stosowane są przeważnie folie wielowarstwowe. Można tu wymienić wiele pożądanych właściwości poszczególnych folii, które mają spełniać odpowiednią funkcję. Zewnętrzna powłoka przejmuje przede wszystkim zadania mechanicznej stabilności. Warstwa środkowa pełni rolę warstwy zaporowej dla tlenu, a powłoka wewnętrzna gwarantuje wytrzymałość na rozerwanie i przebicia zgrzewu i opakowania. W foliach łączonych używa się m. in. następujących materiałów: polietylen (PE), poliester (PET), poliamid (PA), polipropylen (PP), polichlorek winylidenu (PVDC), alkohol etylenowinylowy (EVOH), kopolimery akrylonitrylu. W tabeli 1 przedstawiony został przykładowy czas przechowywania mięsa i przetworów mięsnych pakowanych tradycyjnie i próżniowo. Z powyższych danych wynika, że pakowanie próżniowe wydłuża nawet kilkakrotnie okres przydatności do spożycia, co zostało wspomniane już w artykule. Surowiec, wyrób czy potrawa, która cieszy się mniejszą popularnością dziś, może być bez obaw podana jutro. Jej próżniowe zapakowanie eliminuje ryzyko ingerencji czynników zewnętrznych, o których wspominano wcześniej. Pakowanie próżniowe jest korzystne nie tylko z punktu widzenia kupującego, ale również wszystkich ogniw pośrednich, takich jak przewoźnicy lub magazyny. Korzyści z tego systemu pakowania płyną nie tylko dla klienta, który może dłużej przechowywać dany wyrób mięsny, ale również dla producenta, hurtownika i sprzedawcy. Wyrób zapakowany próżniowo może być sprzedawany w mniej restrykcyjnych warunkach jak świeże mięso, a przy tym zajmuje odpowiednio mniej miejsca na witrynach sklepowych. Dystrybucja jest o wiele łatwiejsza, ponieważ niweluje się do minimum wszelkie zagrożenia mechanicznych uszkodzeń podczas dostarczania towaru do marketów. Są jednak ograniczenia co do tego rodzaju systemu pakowania, nie może być wykorzystywany do pakowania produktów kruchych, podatnych na zgniatanie. W przypadku najdrobniejszego nawet przebicia opakowania próżniowego następuje natychmiastowe wypełnienie opakowania powietrzem, a produkt jest pozbawiony zabezpieczenia, co w dalszej kolejności wpływa na jego jakość. Pomimo wielu zalet, w okresie ostatnich kilku lat zakres stosowania pakowania próżniowego zaczyna zmniejszać się na rzecz pakowania w modyfikowanej i kontrolowanej atmosferze. Systemy te zapewniają bowiem lepszą ochronę jakości i umożliwiają uzyskanie dłuższych okresów trwałości wielu produktów mięsnych. Autorzy: dr Ewa Mucha-Szajek, mgr inż. Tomasz Borowy
-
-
Trochę późno się odezwałeś, gdyż ostatnie posty pochodziły z 2008 roku. Te przepisy najprawdopodobniej są na stronie głównej, która aktualnie jest zamknięta z uwagi na modernizację. W wolnej chwili postaram się odszukać na starych dyskach te informacje i jak tylko je znajdę, wrzucę na forum.
-
Ale u nas niestety nie.
-
Lista osób chętnych na kalendarz WB na rok 2024: 1. lobo 2. Maxell 3. Maxell 4. Maxell 5. Maxell 6. EAnna 7. EAnna 8. EAnna 9. EAnna 10. karolszymczak 11. karolszymczak 12. karolszymczak 13. karolszymczak 14. karolszymczak 15. L.Przemek - odbierze kalendarz później - uzgodnione 16. wiesiorek 17. wiesiorek 18. wiesiorek 19. wiesiorek 20. dadys 21. dadys 22. dadys 23. gontek 24. gontek 25. gruby7074 26. Tomasz_65 27. Tomasz_65 28. Zofintal 29. Zofintal 30. chudziak 31. chudziak 32. bilu72 33. bilu72 34. bilu72 35. bilu72 36. Romeciarz 37. Romeciarz 38. wiejas 39. wiejas 40. wiejas 41. CPN 42. CPN 43. CPN 44. Radek 45. Radek 46. Radek 47. Radek 48. Todek 49. Yerba 50. Twonk 51. Twonk 52. Twonk 53. @halusia@ 54. ryszpak 55. ryszpak 56. ryszpak 57. witt 58. witt 59. wojtusa 60. wojtusa 61. wojtusa 62. Szym-on 63. Szym-on 64. Szym-on 65. Pontiak 66. Pontiak 67. ReniaS 68. marcinzet 69. marcinzet 70. marcinzet 71. Zico 72. Zico 73. Zico 74. Sebastian72 75. AdamP 76. AdamP 77. AdamP 78. Bossky 79. Wilq1x 80. naginajka 81. Franko 82. Franko 83. Wieloś 84, Cywilek4 85. Bandit 86. Bagno 87. Bagno 88. Bagno 89. Pontiak 90. Pontiak 91. ziezielony 92. ziezielony 93. ziezielony 94. KarKan 95. arkawroc
-
-
Udało mi się kiedyś kupić książkę pt.: Jak zbudować altanę? autorstwa Romana Waliłko. Zeskanowałem ją i wrzucam na forum w przekonaniu, iż podczas budów altan. wędzarni i innych obiektów malej architektury ogrodowej, wiele z podanych porad, będzie można wykorzystać do własnych celów. Jakość druku w niektórych przypadkach okazała się fatalna, ale starałem się by w miarę możliwości wszystko było czytelne.
-
Jest tego na forum multum. Choćby tutaj (znajdziesz kilka przepisów): https://wedlinydomowe.pl/forum/topic/14720-hitrok-1978-książka-kucharska-dla-wiejskich-zakładów-gastronomicznych/#comment-603271
-
-
-
Czyli już wiemy, że aby uzyskać prawdziwą, kruchą (z galaretką) kiełbasę wiejską, wystarczy wykonać ją z mięsa świeżego, bezpośrednio po uboju.
